Η ενημέρωση για θέματα βιοτεχνολογίας μέσα απο το blog μεταφέρεται στην ιστοσελίδα του Biotechwatch.grBiotechWatch.gr
Η ενημέρωση για θέματα βιοτεχνολογίας μέσα απο το blog μεταφέρεται στην ιστοσελίδα του Biotechwatch.gr
Συγκέντρωση-Πορεία για το Συνέδριο Βιοτεχνολογίας
Σάββατο 9 Μαΐου, 11 π.μ. Σύνταγμα
Η BIONOVA είναι η εταιρεία που έχει αναλάβει το ρόλο του υπεύθυνου εκπροσώπου των εταιρειών βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα. Η ατζέντα της περιλαµβάνει, µεταξύ άλλων, την προώθηση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών και βιοκαυσίμων, τις βιοτεχνολογικές "καινοτοµίες" στην ιατρική και τη βιολογία, καθώς και το πατεντάρισµα γονιδιακού υλικού. Η Bionova Ε.Ε. εκπροσωπεί το ευρωπαϊκό λόμπι βιοτεχνολογίας EuropaBio, ως EuropaBio Hellas, και με πρόφαση την επιστημονική και κοινωνική ανάπτυξη προπαγανδίζει και υποβοηθά την εδραίωση της βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα σε τεχνολογικό και εμπορικό επίπεδο.
Η BIONOVA διοργανώνει και φέτος το ετήσιο συνέδριο βιοτεχνολογίας στις 8 και 9 ΜΑϊΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ ΖΑΠΠΕΙΟΥ, όπου θα προσπαθήσει πάλι να προωθήσει τα συμφέροντα του λόμπι της βιοτεχνολογίας.
Τα σχέδια της BIONOVA δεν θα μείνουν αναπάντητα.
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΕΜΠΟΡΟΥΣ ΕΛΠΙΔΑΣ
Η ΖΩΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΟΥΠΕΡΜΑΡΚΕΤ ΓΟΝΙΔΙΩΝ
ΚΟΙΝΟΣ ΤΟΠΟΣ
Ελευθεριακό ∆ίκτυο Αντίστασης στη Βιοτεχνολογία και την Τεχνοεπιστήµη της Κυριαρχίας
http://blogs.espiv.net/koinostopos/
Τα νέα όπλα της Γενετικής Μηχανικής
Ένα πρόσφατο άρθρο της grain.org που ανιχνεύει τις τελευταίες εξελίξεις των τεχνικών της Γενετικής Μηχανικής, υποδεικνύοντας τον τρόπο με το οποίο αυτές ετοιμάζονται να παρουσιαστούν ως εξελιγμένες μορφές Γενετικής Τροποποίησης, χωρίς τα μειονεκτήματα των προγενέστερων..Τα τελευταία χρόνια, τα βιοτεχνολογικά εργαστήρια και η αντίστοιχη βιομηχανία έχει αναπτύξει δυο νέες τεχνικές – τα τεχνητά μικροχρωμοσώματα και τα τροποποιημένα οργανίδια – οι οποίες, όπως ισχυρίζεται η βιοτεχνολογική βιομηχανία, θα επιτρέψει να ξεπεραστούν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ως τώρα με τους γ.τ.ο., ιδιαίτερα την χαμηλή αποδοτικότητα τους και την γενετική επιμόλυνση. Ωστόσο, βασικές αρχές βιολογίας και τα μαθηματικά δείχνουν ότι, αντίθετα από ότι ισχυρίζεται η βιομηχανία, η νέα τεχνολογία δεν θα αποτρέψει την γενετική επιμόλυνση φυτών. Στη πραγματικότητα, με την σύγκλιση αυτών των δυο τεχνολογιών, προβάλει η τρομακτική πιθανότητα ότι η επιμόλυνση θα φτάσει σε ένα νέο επίπεδο τοξικότητας, και θα υφίσταται όχι μόνο εντός οργανισμών του ίδιου είδους αλλά και μεταξύ ειδών διαφορετικών μεταξύ τους όπως μεταξύ φυτών και βακτηρίων ή φυτών και μυκήτων.
Από το ξεκίνημα της η Γενετική Μηχανική αντιμετώπισε δυο μεγάλα εμπόδια. Πρώτον, υπάρχει το ευρέως πια αποδεκτό γεγονός ότι η θεωρία πως κάθε γονίδιο είναι υπεύθυνο για ένα μόνο χαρακτηριστικό του οργανισμού (ένα γονίδιο-ένα γνώρισμα), αν ισχύει καν, θα ισχύει μόνο για λίγα γονίδια. Όσο περισσότερα μαθαίνονται για την λειτουργία των κυττάρων και οργανισμών, τόσο περισσότερο ευέλικτη και πολλαπλή φαίνεται να είναι η σχέση μεταξύ των γονιδίων και των λειτουργιών τους. Δεύτερον, Υπάρχει μια περίπλοκη και δυναμική αυτό-ρυθμιστική ικανότητα των χρωμοσωμάτων και των γονιδιωμάτων, η οποία τα κάνει να αποβάλλουν, διαγράφουν ή να “αποσιωπούν” γενετικό υλικό το οποίο δεν είναι κομμάτι της κανονικής δομής τους. Οι μεταλλάξεις συμβαίνουν ευρέως στην φύση, και πολύ συχνά, το ίδιο το γενετικό υλικό ενεργοποιεί μηχανισμούς που τις “διορθώνουν” ή διαγράφουν. Το αποτέλεσμα αυτού είναι μια αξιοθαύμαστη σταθερότητα μορφής και λειτουργίας από πλευράς οργανισμών.
Τρεις σημαντικά πρακτικά αποτελέσματα προκύπτουν από αυτό: πολλαπλές και απρόβλεπτες παρενέργειες λόγω της γενετικής τροποποίησης, ένα πολύ χαμηλό ποσοστό επιτυχημένης και σταθερής “έκφρασης” των γενετικά τροποποιημένων χαρακτηριστικών και μια σημαντική δυσκολία απόδοσης χαρακτηριστικών, μέσω γενετικής τροποποίησης, τα οποία εμπλέκουν πολλά γονίδια ταυτόχρονα. Η βιοτεχνολογική βιομηχανία επιλήφθηκε του πρώτου προβλήματος με το να μη απελευθερώνει γενετικά τροποποιημένους (γ.τ.) οργανισμούς με εμφανώς βλαβερές παρενέργειες και με το να τις αρνείται όταν αυτές συνέβαιναν στο εργαστήριο ή στο χωράφι, καθώς και σε ζώα ή ανθρώπους. Η βιομηχανία επιμελώς έχει αποφύγει να αναφέρει πως λιγότερο από το 1% των προσπαθειών της στη γενετική μηχανική παρουσιάζουν κάποια επιτυχία. Είναι απρόθυμοι επίσης να παραδεχτούν πως καμιά από τις αρχικές υποσχέσεις της βιοτεχνολογίας- ότι θα έκανε όλα τα φυτά ικανά να δεσμεύουν άζωτο και να απορροφούν φώσφορο [ΣτΜ: απαραίτητα θρεπτικά συστατικά-λιπάσματα], ότι θα δημιουργούσε φυτά ανθεκτικά στην ξηρασία, στα άλατα και τα βαρά μέταλλα, και το ότι θα δημιουργούσε νέα εμβόλια- δεν πραγματοποιήθηκε. Σημαντικός παράγοντας για την εξήγηση των παραπάνω αποτυχιών είναι πως όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ή προϊόντα προϋποθέτουν συμπλέγματα γονιδίων. Αντιθέτως, όλα τα μέχρι τώρα βιοτεχνολογικά προϊόντα βασίζονται στη δράση ενός μόνο γονιδίου κάθε φορά (φυτά ανθεκτικά σε ζιζανιοκτόνα ή φυτά που παράγουν την τοξίνη Bt είναι δυο καλά παραδείγματα).
Πέρα από το να βλάπτουν την δημόσια εικόνα της βιομηχανίας, αυτές οι αποτυχίες είχαν σοβαρό πρακτικό αντίκτυπο καθώς μειώνουν τις αποδόσεις και περιορίζουν τα δυνητικά της κέρδη. Χωρίς έκπληξη, η βιομηχανία αναζήτησε νέες προσεγγίσεις ώστε να υπερβεί αυτά τα προβλήματα. Οι βιοτεχνολόγοι και η αντίστοιχη βιομηχανία ισχυρίζονται πως πραγματοποίησαν μια σημαντική ανακάλυψη: πως είναι τώρα ικανοί να δημιουργήσουν μικρά τεχνητά χρωμοσώματα τα οποία φέρουν πολλαπλά γονίδια και γίνονται πλήρως λειτουργικά με το που εισέρχονται στο κύτταρο. Λόγω του μεγέθους τους αυτά τα τεχνητά χρωμοσώματα ονομάζονται “μινιχρωμοσώματα”. Υποστηρίζεται πως θα κάνουν δυνατή την μηχανική πολλαπλών χαρακτηριστικών και θα μειώσουν δραματικά τις παρενέργειες καθώς δεν θα διαταράσσουν το καθαυτού γενετικό υλικό των οργανισμών που θα τροποποιούνται.
Μια δεύτερη σημαντική εξέλιξη έχει επίσης πραγματοποιηθεί, με λιγότερη ωστόσο δημοσιοποίηση: η γενετική τροποποίηση κυτταρικών οργανιδίων, όπως οι χλωροπλάστες και τα μιτοχόνδρια. Καθώς υπάρχουν έως και εκατοντάδες οργανίδια ανά κύτταρο, η τεχνική αυτή θα μπορούσε να επιτρέψει μια πολύ δυνατότερη έκφραση των γ.τ. χαρακτηριστικών. Καθώς τα γ.τ. οργανίδια δεν μεταφέρονται με την γύρη, η βιομηχανία υποστηρίζει πως η γενετική επιμόλυνση μπορεί έτσι να αποφευχθεί.
Υπάρχουν πολλά ακόμα που δεν γνωρίζουμε. Νεώτερες έρευνες φανερώνουν ένα αξιοσημείωτο ποσοστό πολυπλοκότητας του δικτύου αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικού υλικού, ακέραιων οργανισμών και περιβάλλοντος, εγείροντας ερωτήματα για το πόσο αποδοτικές θα είναι αυτές οι νέες τεχνολογίες. Ωστόσο, από μια εμπορική οπτική, είναι αλήθεια ότι ακόμη και αν λειτουργήσουν μερικώς, θα ανοίξει για τις επιχειρήσεις ένα νέο μεγάλο πεδίο προϊόντων και πατέντων. Κι αυτό γιατί επεκτείνει το φάσμα των “εφευρέσεων” που μπορούν να πατενταριστούν, πέρα από τα γονίδια και τα χαρακτηριστικά, στα χρωμοσώματα και σε ολοκληρωμένες φυσιολογικές διαδικασίες.
Τι είναι τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα;
Τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα είναι μικρά χρωμοσώματα [ΣτΜ: χρωμόσωματα όνομάζονται τα στοιχεία της πυρηνικής ουσίας των κυττάρων που αποτελούν τον υλικό φορέα της κληρονομικότητας] που δημιουργούνται με την ενσωμάτωση γονιδίων σε ένα μόριο DNA το οποίο αρχικά εμπεριέχει μόνο τα στοιχεία που ρυθμίζουν την αναπαραγωγή-αντιγραφή των χρωμοσωμάτων (τελομερή), αυτά που θέτουν σε εφαρμογή την αναπαραγωγή-αντιγραφή και αυτά που διασφαλίζουν την σωστή διανομή των χρωμοσωμάτων στα νέα κύτταρα (κεντρομερή). Πολλαπλά γονίδια μπορούν να προστεθούν σε αυτές τις δυο βασικές μονάδες και, για να τα καταστήσουν ενεργά, δεν είναι ανάγκη να συμπεριληφθεί το ρυθμιστικό DNA το οποίο αποτελεί πάνω από το 90% των περισσότερων φυσικών χρωμοσωμάτων. Προς το παρόν, τα μεγαλύτερα τεχνητά μινιχρωμοσώματα φέρουν από δώδεκα μέχρι είκοσι γονίδια, ωστόσο θεωρητικά δεν υπάρχει όριο στον αριθμό γονιδίων που μπορεί να συμπεριληφθεί σε ένα τεχνητό χρωμόσωμα. Τεχνητά μινιχρωμοσώματα μπορούν να κατασκευαστούν και να εισαχθούν σε οποιοδήποτε είδος, από ζύμες και βακτήρια, μέχρι ανώτερα φυτά, θηλαστικά και ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, οι μεγαλύτερες πρόοδοι έχουν γίνει αρχικά στην ανάπτυξη τεχνητών χρωμοσωμάτων για ζώα και ανθρώπους απ’ ότι για άλλα είδη, αλλά πρόσφατα η αντίστοιχη τεχνολογία για φυτά, ζύμες και βακτήρια έχει επίσης αναπτυχθεί.
Μινιχρωμοσώματα υπάρχουν και στη φύση και απαντιούνται ευρέως μεταξύ διάφορων ειδών και φυσικών βασιλείων. Μπορούν να υπάρχουν στο πυρήνα, καθώς και στα οργανίδια των κύτταρων υπεύθυνα για τη φωτοσύνθεση, την επεξεργασία ενέργειας και άλλες βασικές ζωτικές λειτουργίες. Χαρακτηρίζονται από απουσία ρυθμιστικού DNA και μπορούν να υπάρχουν σε υψηλά μεταβλητούς αριθμούς αντιγράφων μέσα στο ίδιο κύτταρο. Ο ρόλος και η λειτουργία των φυσικών χρωμοσωμάτων είναι ελάχιστα κατανοητά, μπορεί ωστόσο να είναι σημαντικά στις διαδικασίες προσαρμογής ενός οργανισμού σε διαφορετικά και μεταβλητά περιβάλλοντα και συνθήκες.
Ένα χαρακτηριστικό των φυσικών και τεχνητών μινιχρωμοσωμάτων που τράβηξε την προσοχή των βιοτεχνολόγων είναι το ότι δείχνουν να είναι πιο “ανεξάρτητα” από το υπόλοιπο γενετικό υλικό, σε σχέση με τα μεγαλύτερα χρωμοσώματα του πυρήνα. Αυτό σημαίνει πως η έκφραση τους δείχνει να επηρεάζεται ή να επηρεάζει ελάχιστα την συμπεριφορά των άλλων χρωμοσωμάτων. Όταν εισάγονται ξένα γονίδια, το γενετικό υλικό των τεχνητών μινιχρωμοσωμάτων δεν “αποσιωπείται” ή “διαγράφεται”, όπως συχνά συμβαίνει με γονίδια που εισέρχονται σε ήδη υπάρχοντα χρωμοσώματα. Αφού εισαχθούν στο κύτταρο, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα, παραμένουν φυσικώς ανεξάρτητα από άλλα χρωμοσώματα και γενετικό υλικό. Δεν ενσωματώνονται στο ήδη υπάρχων DNA, γι’ αυτό και δεν του προκαλούν μεταλλάξεις. Η βιομηχανία και τα εργαστήρια που αναπτύσσουν και χρησιμοποιούν αυτή τη τεχνολογία υποστηρίζουν έτσι πως με τα μινιχρωμοσώματα θα αποφευχθούν οι επιπλοκές της γενετικής τροποποίησης καθώς δεν υπάρχει διατάραξη του γενετικού υλικού.
Τι είναι τα τροποποιημένα οργανίδια;
Τα οργανίδια-ή αλλιώς πλαστίδια- είναι μικρές κατασκευές που βρίσκονται μέσα στα κύτταρα φυτών και ζώων. Είναι σημεία όπου πραγματοποιούνται βασικές διαδικασίες, όπως η φωτοσύνθεση και η κυτταρική αναπνοή. Περιλαμβάνουν τους χλωροπλάστες, τα ριβοσώματα και τα μιτοχόνδρια. Υπάρχουν πολλά αντίτυπα ανά κύτταρο, το καθένα με το δικό του DNA. Αν ένα ξένο γονίδιο ή ένα τεχνητό χρωμόσωμα εισαχθεί σε κάποιο οργανίδιο, το κύτταρο το πολλαπλασιάζει, παράγοντας νέα κύτταρα με πολλάπλά αντίγραφα του εισαχθέντος γονιδίου. Κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες που μπορούν να προκληθούν, τα φυτικά κύτταρα μπορούν επίσης να αυξήσουν τον αριθμό αντιγράφων των οργανιδίων τους. Με αυτό τον τρόπο τα γ.τ. οργανίδια έχουν την δυνατότητα να διασφαλίσουν πολλαπλά αντίγραφα από το εισαχθέν DNA, συνεπώς και ένα υψηλό επίπεδο έκφρασης των τροποποιημένων γονιδίων, θεωρητικά πολύ υψηλότερο από αυτό των μινιχρωμοσωμάτων.
Παρόλο που προσπάθειες για την τροποποίηση των οργανιδίων-ιδιαίτερα των χλωροπλαστών- πραγματοποιούνται την τελευταία δεκαετία, αυτή έχει επιτευχθεί μόνο σε μερικά είδη. Γίνεται ακόμη με τον “παλιό” τρόπο, εισάγοντας ξένα γονίδια στο οργανίδιο, γι’ αυτό και αντιμετωπίζει ακόμα τους σοβαρούς περιορισμούς αυτής της μεθόδου τροποποίησης.
Τι μπορεί να γίνει με αυτές τις τεχνολογίες;
Η βιοτεχνολογική βιομηχανία περιμένει με τη χρήση των μινιχρωμοσωμάτων να υπερβεί κάποια από τα σημαντικότερα εμπόδια που συναντά. Πρώτον, θα καταστεί δυνατό να εισάγουν πολλαπλά γονίδια σε ένα κύτταρο αναμένοντας την επίτευξη, μέσω γενετικής μηχανικής, της έκφρασης πολλαπλών χαρακτηριστικών (ωστόσο μένει ακόμα να αποδειχθεί αν αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί: τα πολλαπλά χαρακτηριστικά είναι επίσης και περίπλοκα, γι’ αυτό η παρουσία πολλαπλών γονιδίων δεν εγγυάται και την έκφραση πολλαπλών χαρακτηριστικών). Τα μινιχρωμοσώματα θα κάνουν δυνατή και τη δημιουργία του “πακέτου γονιδίων”: πολλά από τα τωρινά μονά γονίδια σε γ.τ. ποικιλίες θα μπορούσαν να συσσωρευτούν σε μια ποικιλία, παρέχοντας νέα ευκαιρία για κέρδη. Το “πακέτο γονιδίων” είναι ήδη πραγματοποιήσιμο από εταιρείες όπως η Monsanto και η Syngenta. Ο απαιτούμενος χρόνος και χρήμα ωστόσο το κάνει, προς το παρόν, ελάχιστα επικερδές. Δεύτερον, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα θα κάνουν την γενετική μηχανική πιο αποδοτική με το να μειώσουν τις επιπλοκές που καθιστούν τους τροποποιημένους οργανισμούς μη εφικτούς. Τρίτον, θα ξεπεράσουν πολλούς φυσικούς μηχανισμούς γενετικού ελέγχου και αυτορύθμισης των οργανισμών οπότε τα τροποποιημένα γονίδια θα αποκτήσουν υψηλότερα και πιο σταθερά επίπεδα έκφρασης.
Αν πιστέψουμε την βιομηχανία, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα θα κάνουν δυνατή την μηχανική πολλαπλών γονιδίων, κάτι που θα καταστήσει δυνατή τη παραγωγή οποιασδήποτε ουσίας μέσω της γενετικής τροποποίησης. Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της γενετικής μηχανικής; Η βιομηχανία παρουσιάζει δυο εκδοχές. Όταν μιλάει έχοντας υπόψη την δημόσια εικόνα της, παρουσιάζει την νέα τεχνική ως μια αποτελεσματική και ασφαλής τεχνολογία η οποία –για ακόμα μια φορά- θα σώσει τον κόσμο από την πείνα και τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Η Daphne Preuss, μια κορυφαία επιστήμονας του Πανεπιστημίου του Σικάγο, η οποία τώρα είναι πρόεδρος της εταιρείας Chromatin πραγματοποίησε παρουσιάσεις για το Ίδρυμα Bill Gates και τα Ηνωμένα Έθνη σχετικά με το πώς αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να σημάνει μια καινούργια αρχή για την γεωργία της Αφρικής. Ωστόσο, όταν συζητούνται οι πιθανές εφαρμογές αυτής της νέας τεχνολογίας οι οποίες μπορούν να πατεντοποιηθούν, η βιοτεχνολογική βιομηχανία προσεγγίζει την γενετική τροποποίηση φυτών για την παραγωγή τροφής σαν δευτερεύων θέμα, ο κυρίως στόχος είναι η παραγωγή φαρμάκων μέσω τροποποιημένων φυτών, το λεγόμενο “Pharming”. Οι εταιρείες θέλουν να δημιουργήσουν γ.τ. φυτά που θα παράγουν φάρμακα, ανθρώπινες και ζωικές πρωτεΐνες, αγροκάυσιμα, καθώς και συγκεκριμένες βιομηχανικές πρώτες ύλες, περιλαμβάνοντας τοξικές ουσίες. Άλλες πιθανές φαρμογές περιλαμβάνουν “την παραγωγή θρεπτικών ουσιών με φαρμακευτική δράση (nutraceuticals), πρόσθετα τροφίμων, υδατάνθρακες, RNA, λιπίδια, καύσιμα, χρωστικές, βιταμίνες, αρωματικές ουσίες, εμβόλια, αντισώματα, ορμόνες και άλλα σχετικά”.
Η ιδέα της χρήσης φυτών για την παραγωγή φαρμάκων είναι πολύ ενδιαφέρουσα για την βιομηχανία για δυο λόγους: τα φυτά μπορούν να είναι πιο αποδοτικά σε σχέση με τα ζώα ή τα βακτήρια, χρησιμοποιώντας λιγότερες εισροές για την επίτευξη μεγαλύτερης παραγωγής, ενώ είναι πιο εύκολο τα παραγόμενα φάρμακα να χορηγούνται δια στόματος σε ανθρώπους και ζώα. Ωστόσο, άλλοι τύποι οργανισμών δεν έχουν απορριφθεί. Τα βακτήρια παραμένουν ενδιαφέρων στόχος, επειδή είναι πιο εύκολο να τροποποιηθούν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ευκολότερα για την παραγωγή ουσιών υψηλής αξίας σε μικρές ποσότητες, συναντούν, παρά ταύτα, νομικά προβλήματα. Άλλοι οργανισμοί που δοκιμάζονται ως προς την τροποποίηση για την παραγωγή φαρμάκων είναι οι προνύμφες εντόμων και τα βρύα.
Η εφαρμογές των μινιχρωμοσωμάτων δεν σταματούν εδώ. Εκτός από το να υπόσχονται υψηλότερες σοδειές, την δέσμευση αζώτου [ΣτΜ: από τα φυτά, ως απαραίτητο συστατικό θρέψης], τη αντίσταση σε άλατα, την ξηρασία, τα βαρέα μέταλλα, τους ιούς, τα έντομα, τις ασθένειες και την κλιματική αλλαγή- και όλα τα παραπάνω σε συνδυασμούς- οι εταιρείες επιμένουν ότι οι πατενταρισμένες εφαρμογές τους έχουν την ικανότητα να διαμορφώσουν κατά βούληση την αρχιτεκτονική και φυσιολογία των φυτών, συμπεριλαμβάνοντας την διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Σύμφωνα με τη σχετική πατέντα WIPO 2007/030510, μπορεί να επιτευχθεί “η αντίσταση η ανθεκτικότητα σε ξηρασία, ζέστη, ψύχος, παγετό, εκτεταμένη υγρασία, αλατότητα, μηχανικές καταπονήσεις, ακραία οξύτητα, αλκαλικότητα, τοξίνες, υπέρυθρη ακτινοβολία, ιονίζουσες ακτινοβολίες ή το στρες οξείδωσης, η αύξηση παραγωγής σε ποιότητα ή ποσότητα, η βελτίωση ή μεταβολή απορρόφησης θρεπτικών ουσιών, η βελτίωση ή μεταβολή της μεταβολικής αποδοτικότητας, η βελτίωση ή μεταβολή των θρεπτικών συστατικών, η μεταβολή των φυτικών ιστών προς χρήση ως τρόφιμα, ζωοτροφή, χρήση ως ίνες ή μεταποίηση, η φυσική εμφάνιση, η αρσενική γονιμότητα, η αποξήρανση, η ικανότητα όρθιας στάσης, η γονιμότητα, η ποσότητα και ποιότητα αμύλου, ελαίου, πρωτεϊνών, η σύνθεση αμινοξέων, η παραγωγή τροποποιημένων χημικών, η τροποποίηση φαρμακευτικών ή θρεπτικών-φαρμακευτικών ιδιοτήτων, η τροποποίηση βιοθεραπευτικών ιδιοτήτων, η αύξηση βιομάζας, η τροποποίηση του ρυθμού ανάπτυξης, η τροποποίηση φυσικής κατάστασης, η τροποποίηση βιοδιάσπασης, η τροποποίησης δέσμευσης CO2, η εμφάνιση δραστηριότητας ως βιολογικοί δείκτες, η τροποποίηση της χωνευτικότητας από ανθρώπους και ζώα, η τροποποίηση, αλλεργικότητας, η τροποποίηση των χαρακτηριστικών ζευγαρώματος, η τροποποίηση της διασποράς γύρης, η βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η τροποποίηση δέσμευσης αζώτου. Όπως φαίνεται, υπάρχει μια ευρεία γκάμα μεταλλάξεων βιολογικά πιθανών και η βιομηχανία θα ορίσει τις προτεραιότητες της βλέποντας πρώτα ποιες γενετικές τροποποιήσεις είναι πιο κερδοφόρες.
Η γενετική μηχανική οργανιδίων προσφέρει ακόμα μια σειρά πλεονεκτημάτων για τη βιοτεχνολογική βιομηχανία, ιδιαίτερα μέσω της τροποποίησης των χλωρωπλαστών των φυτών. Το σημαντικότερο από αυτά είναι τα κατά πολύ υψηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας άσχετα ποια ουσία τα παράγει το τροποποιημένο φυτό.
Αν, λόγου χάρη, κάθε κύτταρο έχει δεκάδες χλωροπλάστες και κάθε χλωροπλάστης έχει περίπου 200 αντίγραφα του ξένου DNA, η δυνατότητα παραγωγής της τροποποιημένης ουσίας θα μπορούσε, θεωρητικά τουλάχιστον, να είναι πολλαπλάσια απ’ ότι με την χρήση των τωρινών τεχνικών. Οι δοκιμές πράγματι έχουν αποδείξει αυτή την “υπερ-έκφραση” των διαγονιδίων.
Μια δεύτερη σημαντική υπόσχεση για την βιομηχανία είναι η σταθερή μετάβαση στην επόμενη γενιά του ξένου DNA. Τα οργανίδια μεταφέρονται μέσω της λεγόμενης μητρικής κληρονομιάς ως ακριβή αντίγραφα. Ένα θηλυκό ζώο θα μεταφέρει ακριβή αντίγραφα σε όλους τους απογόνους του και ένα φυτό σε όλα τα σπόρια που θα παράγει, χωρίς αλλαγές από την μια γενιά στην επόμενη. Η βιομηχανία υποστηρίζει πως αυτό εγγυάται την σταθερότητα των γ.τ. χαρακτηριστικών από γενιά σε γενιά. Υποστηρίζουν επίσης πως, μιας και τα κύτταρα γύρης δεν φέρουν τα γ.τ. οργανίδια, δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να μεταφερθούν τυχαία σε άλλους οργανισμούς. Με άλλα λόγια, ισχυρίζονται ότι τα γ.τ. οργανίδια θα είναι ένα δυνατό εργαλείο βιοασφάλειας για την πρόληψη της γενετικής επιμόλυνσης.
Μια εμφανώς δυναμική εξέλιξη θα ήταν ο συνδυασμός αυτών των δυο νέων τεχνικών. Οι διαφορετικές ερευνητικές ομάδες που αναπτύσσουν αυτές τις δύο νέες τεχνικές δεν φαίνεται να έχουν πολύ σχέση μεταξύ τους, κάποιες μεγάλες βιοτεχνολογικές εταιρείες ωστόσο δουλεύουν σκληρά για τον συνδυασμό και κοινή χρήση τους, σε φυτά. Η Bayer έχει υπάρξει πολύ ενεργή μέσω της Icon Genetics α.ε. Ισχυρίζονται ήδη πως έχουν μεγάλη επιτυχία στα τροποποιημένα πλαστίδια, και κατέχουν τουλάχιστον μια πατέντα σχετικά με τα μινιχρωμοσώματα. Η Monsanto, η οποία ήταν και η πρώτη εταιρεία που τροποποίησε χλωροπλάστες, έχει χρηματοδοτήσει έρευνα πάνω στα μινιχρωμοσώματα στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι και έχει υπογράψει μια αδειοδοτική συμφωνία με την Chromatin α.ε., ενα από τα μεγαλύτερα ονόματα στο νέο πεδίο, για την χρήση της τεχνολογίας μινιχρωμοσωμάτων. Η Syngenta δουλεύει επίσης πάνω στις δυο νέες τεχνολογίες, παρόλο που δείχνει να είναι λιγότερο δραστήρια από τις προηγούμενες δύο.
Τι θα προκύψει απ’ όλα αυτά;
Τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα και τα γ.τ. πλαστίδια εξελίσσονται ταχύτατα, ειδικά για τις φτικές ποικιλίες, και κάποιες από τις εφαρμογές στο πεδίο είναι ήδη διαθέσιμες. Το αντίκτυπο τους, ανεξάρτητα ή σε συνδυασμό μεταξύ τους, μπορεί εύκολα να είναι τεράστιο. Η παραγωγή οποιοδήποτε τύπου μορίου και χημικού είναι τώρα προσβάσιμη και υπόσχεται κερδη, κάτι που για πολλές βιοτεχνολογικές εταιρείες παραείναι δελεαστικό για να το παραβλέψουν. Φαίνεται αναπόφευκτο πως στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, θα υπάρχουν διάφορες γ.τ. ποικιλίες που θα καλλιεργούνται για την παραγωγή τοξικών ουσιών. Λόγω της πιθανής εφαρμογής τους στα αγροκαύσιμα και τις πρωτογενείς βιομηχανικές ύλες, η καλλιέργεια τέτοιων ουσιαστικά τοξικών ποικιλιών θα καλύπτει μεγάλες εκτάσεις. Επειδή οι βιοτεχνολογικές εταιρείες υποστηρίζουν ότι η τεχνολογία των τροποποιημένων οργανιδίων περιορίζουν την γενετική επιμόλυνση, θα επιχειρήσουν την εισαγωγή των νέων ποικιλιών στο χωράφι χωρίς τις απαραίτητες δοκιμές ή νομοθετικές ρυθμίσεις.
Αυτές οι νέες τεχνολογίες είναι κάθε άλλο παρά ασφαλείς. Μπορεί να αληθεύει πως τα τροποποιημένα πλαστίδια δεν μεταφέρονται διαμέσου της γύρης στο 99% των περιπτώσεων, ωστόσο λαμβάνοντας υπόψη τον τεράστιο αριθμό των κόκκων γύρης που κάθε φυτό μπορεί να παράγει, το υπόλοιπο 1% μπορεί να δημιουργήσει ευρεία επιμόλυνση. Τα τοξικά γονίδια θα διασπείρονται με αργότερους ρυθμούς από τα τωρινά γ.τ. γονίδια, δεν θα παύουν παρ’ όλα αυτά να διασπείρονται.
Υπάρχει ακόμα μια οδός γενετικής επιμόλυνσης με τεχνητά χρωμοσώματα. Η ευρεία μεταφορά μέσω βακτηρίων. Τα βακτήρια είναι ικανά να δέχονται DNA από άλλα βακτήρια και να το μεταφέρουν κατόπιν σε άλλα βακτήρια, μικρο-οργανισμούς και φυτά. Το παθογόνο Agrobacterium tumefaciens χρησιμοποιείται στην γενετική μηχανική καθώς είναι ιδιαίτερα ικανό στο να μεταφέρει DNA, αλλά και όλα τα άλλα βακτήρια μπορούν να κάνουν το ίδιο. Τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα μοιράζονται τα ίδια σημαντικά χαρακτηριστικά με το βακτηριδιακό DNA, και πρέπει να αναμένεται πως τα βακτήρια θα είναι ικανά να ενσωματώσουν κάποια από τα γ.τ. γονίδια και να το μεταφέρουν σε άλλα βακτήρια, μικρο-οργανισμούς και φυτά. Έτσι, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα μπορούν να παράγουν νέες μορφές επιμόλυνσης μεταξύ ειδών και, το πιο ανησυχητικό, μεταξύ φυσικών βασιλείων.
Η βιομηχανία γνωρίζει και άλλους πιθανούς κινδύνους. Η Icon Genetics της Bayer, επισημαίνει σε μια από τις πατενταρισμένες εφαρμογές της πως οι διαγονιδιακοί χλωροπλάστες όχι μόνο θα οδηγήσουν στη παραγωγή διάφορων φαρμάκων και χημικών, αλλά και πως η υπερπαραγωγή αυτών των ουσιών μπορεί να αποβεί πολύ τοξική για τα φυτά, ώστε να διακυβεύεται η ανάπτυξη και επιβίωση τους. Αντί να διακρίνουν σε αυτό το γεγονός έναν καλό λόγο να μην αναπτύξουν αυτή την τεχνολογία, η Icon Genetics το χρησιμοποιεί ως δικαιολογία για την πρωόθηση διάφορων μορφών της τεχνολογίας εξολοθρευτής [ΣτΜ: τεχνολογία που επιτρέπει τον έλεγχο ενός φυτού, όπως το αν θα αναπτυχθεί, αν θα παράγει καρπό κτλ]. Αναπτύσσουν έτσι φυτά με γονίδια που θα ελέγχουν την έκφραση άλλων γονιδίων σχεδόν σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης τους. Ο έλεγχος αυτός μπορεί να γίνει με την εξωτερική εφαρμογή ποικίλων ουσιών όπως DNA, RNA, λακτόζης, τετρακυκλινών, αραβινόζης, αιθανόλης, στεροειδών, ιόντων χαλκού κ.α. Αν γίνει αποδεκτή μια τέτοια τεχνολογία τίποτα δεν θα εμποδίσει την βιομηχανία να τη χρησιμοποιήσει για την παραγωγή σπόρων με τεχνολογία-εξολοθρευτή.
Δεν πρέπει να παραβλέπεται επίσης πως και οι δυο νέες τεχνολογίες θα διευρύνουν το φάσμα των “εφευρέσεων” που μπορούν να πατενταριστούν. Το πατεντάρισμα γονιδίων θα επεκταθεί και στο πατεντάρισμα χρωμοσωμάτων, οργανιδίων και ολόκληρων φυσιολογικών διεργασιών. Έχοντας υπόψη τις ευρείς εν δυνάμει εφαρμογές των μινιχρωμοσωμάτων και των τροποποιημένων πλαστιδίων, οι πατέντες και η διεκδίκηση θα πολλαπλασιαστούν ραγδαία και επιθετικά. Σε σχετικές ιστοσελίδες του εργαστηρίου το Δρ. H. Daniell στο Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Φλόριντα δηλώνεται ότι “η τεχνολογία γενετικής μηχανικής χλωρωπλαστών του Δρ Daniell προστατεύεται από περισσότερες από 90 αμερικάνικες και διεθνείς πατέντες. Η βιομηχανία δεν υστερεί σε αυτό. Σε μια λίστα με πατέντες που δημοσιεύτηκε στο MolecularFarming.com, τα δυο τρίτα αυτών που σχετίζονται με το “pharming” βρίσκονται στα χέρια μεγάλων βιοτεχνολογικών εταιρειών.
Απαιτείται επειγόντως η παρακολούθηση αυτών των νέων εξελίξεων και η ενδυνάμωση της κοινωνικής αντίστασης σε αυτήν και κάθε άλλη μορφή γενετικής τροποποίησης. Μακράν από το να λύνουν τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει μέχρι τώρα η γενετική μηχανική, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα και τα τροποποιημένα οργανίδια δημιουργούν νέους κινδύνους, επιτείνουν τον βιομηχανικό συγκεντρωτισμό και εταιρειακό έλεγχο, και ανοίγουν τον δρόμο για σοβαρά και πιθανώς μη διορθώσιμα πλήγματα σε κάθε μορφή ζωής στον πλανήτη
Από το ξεκίνημα της η Γενετική Μηχανική αντιμετώπισε δυο μεγάλα εμπόδια. Πρώτον, υπάρχει το ευρέως πια αποδεκτό γεγονός ότι η θεωρία πως κάθε γονίδιο είναι υπεύθυνο για ένα μόνο χαρακτηριστικό του οργανισμού (ένα γονίδιο-ένα γνώρισμα), αν ισχύει καν, θα ισχύει μόνο για λίγα γονίδια. Όσο περισσότερα μαθαίνονται για την λειτουργία των κυττάρων και οργανισμών, τόσο περισσότερο ευέλικτη και πολλαπλή φαίνεται να είναι η σχέση μεταξύ των γονιδίων και των λειτουργιών τους. Δεύτερον, Υπάρχει μια περίπλοκη και δυναμική αυτό-ρυθμιστική ικανότητα των χρωμοσωμάτων και των γονιδιωμάτων, η οποία τα κάνει να αποβάλλουν, διαγράφουν ή να “αποσιωπούν” γενετικό υλικό το οποίο δεν είναι κομμάτι της κανονικής δομής τους. Οι μεταλλάξεις συμβαίνουν ευρέως στην φύση, και πολύ συχνά, το ίδιο το γενετικό υλικό ενεργοποιεί μηχανισμούς που τις “διορθώνουν” ή διαγράφουν. Το αποτέλεσμα αυτού είναι μια αξιοθαύμαστη σταθερότητα μορφής και λειτουργίας από πλευράς οργανισμών.
Τρεις σημαντικά πρακτικά αποτελέσματα προκύπτουν από αυτό: πολλαπλές και απρόβλεπτες παρενέργειες λόγω της γενετικής τροποποίησης, ένα πολύ χαμηλό ποσοστό επιτυχημένης και σταθερής “έκφρασης” των γενετικά τροποποιημένων χαρακτηριστικών και μια σημαντική δυσκολία απόδοσης χαρακτηριστικών, μέσω γενετικής τροποποίησης, τα οποία εμπλέκουν πολλά γονίδια ταυτόχρονα. Η βιοτεχνολογική βιομηχανία επιλήφθηκε του πρώτου προβλήματος με το να μη απελευθερώνει γενετικά τροποποιημένους (γ.τ.) οργανισμούς με εμφανώς βλαβερές παρενέργειες και με το να τις αρνείται όταν αυτές συνέβαιναν στο εργαστήριο ή στο χωράφι, καθώς και σε ζώα ή ανθρώπους. Η βιομηχανία επιμελώς έχει αποφύγει να αναφέρει πως λιγότερο από το 1% των προσπαθειών της στη γενετική μηχανική παρουσιάζουν κάποια επιτυχία. Είναι απρόθυμοι επίσης να παραδεχτούν πως καμιά από τις αρχικές υποσχέσεις της βιοτεχνολογίας- ότι θα έκανε όλα τα φυτά ικανά να δεσμεύουν άζωτο και να απορροφούν φώσφορο [ΣτΜ: απαραίτητα θρεπτικά συστατικά-λιπάσματα], ότι θα δημιουργούσε φυτά ανθεκτικά στην ξηρασία, στα άλατα και τα βαρά μέταλλα, και το ότι θα δημιουργούσε νέα εμβόλια- δεν πραγματοποιήθηκε. Σημαντικός παράγοντας για την εξήγηση των παραπάνω αποτυχιών είναι πως όλα αυτά τα χαρακτηριστικά ή προϊόντα προϋποθέτουν συμπλέγματα γονιδίων. Αντιθέτως, όλα τα μέχρι τώρα βιοτεχνολογικά προϊόντα βασίζονται στη δράση ενός μόνο γονιδίου κάθε φορά (φυτά ανθεκτικά σε ζιζανιοκτόνα ή φυτά που παράγουν την τοξίνη Bt είναι δυο καλά παραδείγματα).
Πέρα από το να βλάπτουν την δημόσια εικόνα της βιομηχανίας, αυτές οι αποτυχίες είχαν σοβαρό πρακτικό αντίκτυπο καθώς μειώνουν τις αποδόσεις και περιορίζουν τα δυνητικά της κέρδη. Χωρίς έκπληξη, η βιομηχανία αναζήτησε νέες προσεγγίσεις ώστε να υπερβεί αυτά τα προβλήματα. Οι βιοτεχνολόγοι και η αντίστοιχη βιομηχανία ισχυρίζονται πως πραγματοποίησαν μια σημαντική ανακάλυψη: πως είναι τώρα ικανοί να δημιουργήσουν μικρά τεχνητά χρωμοσώματα τα οποία φέρουν πολλαπλά γονίδια και γίνονται πλήρως λειτουργικά με το που εισέρχονται στο κύτταρο. Λόγω του μεγέθους τους αυτά τα τεχνητά χρωμοσώματα ονομάζονται “μινιχρωμοσώματα”. Υποστηρίζεται πως θα κάνουν δυνατή την μηχανική πολλαπλών χαρακτηριστικών και θα μειώσουν δραματικά τις παρενέργειες καθώς δεν θα διαταράσσουν το καθαυτού γενετικό υλικό των οργανισμών που θα τροποποιούνται.
Μια δεύτερη σημαντική εξέλιξη έχει επίσης πραγματοποιηθεί, με λιγότερη ωστόσο δημοσιοποίηση: η γενετική τροποποίηση κυτταρικών οργανιδίων, όπως οι χλωροπλάστες και τα μιτοχόνδρια. Καθώς υπάρχουν έως και εκατοντάδες οργανίδια ανά κύτταρο, η τεχνική αυτή θα μπορούσε να επιτρέψει μια πολύ δυνατότερη έκφραση των γ.τ. χαρακτηριστικών. Καθώς τα γ.τ. οργανίδια δεν μεταφέρονται με την γύρη, η βιομηχανία υποστηρίζει πως η γενετική επιμόλυνση μπορεί έτσι να αποφευχθεί.
Υπάρχουν πολλά ακόμα που δεν γνωρίζουμε. Νεώτερες έρευνες φανερώνουν ένα αξιοσημείωτο ποσοστό πολυπλοκότητας του δικτύου αλληλεπίδρασης μεταξύ γενετικού υλικού, ακέραιων οργανισμών και περιβάλλοντος, εγείροντας ερωτήματα για το πόσο αποδοτικές θα είναι αυτές οι νέες τεχνολογίες. Ωστόσο, από μια εμπορική οπτική, είναι αλήθεια ότι ακόμη και αν λειτουργήσουν μερικώς, θα ανοίξει για τις επιχειρήσεις ένα νέο μεγάλο πεδίο προϊόντων και πατέντων. Κι αυτό γιατί επεκτείνει το φάσμα των “εφευρέσεων” που μπορούν να πατενταριστούν, πέρα από τα γονίδια και τα χαρακτηριστικά, στα χρωμοσώματα και σε ολοκληρωμένες φυσιολογικές διαδικασίες.
Τι είναι τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα;
Τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα είναι μικρά χρωμοσώματα [ΣτΜ: χρωμόσωματα όνομάζονται τα στοιχεία της πυρηνικής ουσίας των κυττάρων που αποτελούν τον υλικό φορέα της κληρονομικότητας] που δημιουργούνται με την ενσωμάτωση γονιδίων σε ένα μόριο DNA το οποίο αρχικά εμπεριέχει μόνο τα στοιχεία που ρυθμίζουν την αναπαραγωγή-αντιγραφή των χρωμοσωμάτων (τελομερή), αυτά που θέτουν σε εφαρμογή την αναπαραγωγή-αντιγραφή και αυτά που διασφαλίζουν την σωστή διανομή των χρωμοσωμάτων στα νέα κύτταρα (κεντρομερή). Πολλαπλά γονίδια μπορούν να προστεθούν σε αυτές τις δυο βασικές μονάδες και, για να τα καταστήσουν ενεργά, δεν είναι ανάγκη να συμπεριληφθεί το ρυθμιστικό DNA το οποίο αποτελεί πάνω από το 90% των περισσότερων φυσικών χρωμοσωμάτων. Προς το παρόν, τα μεγαλύτερα τεχνητά μινιχρωμοσώματα φέρουν από δώδεκα μέχρι είκοσι γονίδια, ωστόσο θεωρητικά δεν υπάρχει όριο στον αριθμό γονιδίων που μπορεί να συμπεριληφθεί σε ένα τεχνητό χρωμόσωμα. Τεχνητά μινιχρωμοσώματα μπορούν να κατασκευαστούν και να εισαχθούν σε οποιοδήποτε είδος, από ζύμες και βακτήρια, μέχρι ανώτερα φυτά, θηλαστικά και ανθρώπους. Στην πραγματικότητα, οι μεγαλύτερες πρόοδοι έχουν γίνει αρχικά στην ανάπτυξη τεχνητών χρωμοσωμάτων για ζώα και ανθρώπους απ’ ότι για άλλα είδη, αλλά πρόσφατα η αντίστοιχη τεχνολογία για φυτά, ζύμες και βακτήρια έχει επίσης αναπτυχθεί.
Μινιχρωμοσώματα υπάρχουν και στη φύση και απαντιούνται ευρέως μεταξύ διάφορων ειδών και φυσικών βασιλείων. Μπορούν να υπάρχουν στο πυρήνα, καθώς και στα οργανίδια των κύτταρων υπεύθυνα για τη φωτοσύνθεση, την επεξεργασία ενέργειας και άλλες βασικές ζωτικές λειτουργίες. Χαρακτηρίζονται από απουσία ρυθμιστικού DNA και μπορούν να υπάρχουν σε υψηλά μεταβλητούς αριθμούς αντιγράφων μέσα στο ίδιο κύτταρο. Ο ρόλος και η λειτουργία των φυσικών χρωμοσωμάτων είναι ελάχιστα κατανοητά, μπορεί ωστόσο να είναι σημαντικά στις διαδικασίες προσαρμογής ενός οργανισμού σε διαφορετικά και μεταβλητά περιβάλλοντα και συνθήκες.
Ένα χαρακτηριστικό των φυσικών και τεχνητών μινιχρωμοσωμάτων που τράβηξε την προσοχή των βιοτεχνολόγων είναι το ότι δείχνουν να είναι πιο “ανεξάρτητα” από το υπόλοιπο γενετικό υλικό, σε σχέση με τα μεγαλύτερα χρωμοσώματα του πυρήνα. Αυτό σημαίνει πως η έκφραση τους δείχνει να επηρεάζεται ή να επηρεάζει ελάχιστα την συμπεριφορά των άλλων χρωμοσωμάτων. Όταν εισάγονται ξένα γονίδια, το γενετικό υλικό των τεχνητών μινιχρωμοσωμάτων δεν “αποσιωπείται” ή “διαγράφεται”, όπως συχνά συμβαίνει με γονίδια που εισέρχονται σε ήδη υπάρχοντα χρωμοσώματα. Αφού εισαχθούν στο κύτταρο, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα, παραμένουν φυσικώς ανεξάρτητα από άλλα χρωμοσώματα και γενετικό υλικό. Δεν ενσωματώνονται στο ήδη υπάρχων DNA, γι’ αυτό και δεν του προκαλούν μεταλλάξεις. Η βιομηχανία και τα εργαστήρια που αναπτύσσουν και χρησιμοποιούν αυτή τη τεχνολογία υποστηρίζουν έτσι πως με τα μινιχρωμοσώματα θα αποφευχθούν οι επιπλοκές της γενετικής τροποποίησης καθώς δεν υπάρχει διατάραξη του γενετικού υλικού.
Τι είναι τα τροποποιημένα οργανίδια;
Τα οργανίδια-ή αλλιώς πλαστίδια- είναι μικρές κατασκευές που βρίσκονται μέσα στα κύτταρα φυτών και ζώων. Είναι σημεία όπου πραγματοποιούνται βασικές διαδικασίες, όπως η φωτοσύνθεση και η κυτταρική αναπνοή. Περιλαμβάνουν τους χλωροπλάστες, τα ριβοσώματα και τα μιτοχόνδρια. Υπάρχουν πολλά αντίτυπα ανά κύτταρο, το καθένα με το δικό του DNA. Αν ένα ξένο γονίδιο ή ένα τεχνητό χρωμόσωμα εισαχθεί σε κάποιο οργανίδιο, το κύτταρο το πολλαπλασιάζει, παράγοντας νέα κύτταρα με πολλάπλά αντίγραφα του εισαχθέντος γονιδίου. Κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες που μπορούν να προκληθούν, τα φυτικά κύτταρα μπορούν επίσης να αυξήσουν τον αριθμό αντιγράφων των οργανιδίων τους. Με αυτό τον τρόπο τα γ.τ. οργανίδια έχουν την δυνατότητα να διασφαλίσουν πολλαπλά αντίγραφα από το εισαχθέν DNA, συνεπώς και ένα υψηλό επίπεδο έκφρασης των τροποποιημένων γονιδίων, θεωρητικά πολύ υψηλότερο από αυτό των μινιχρωμοσωμάτων.
Παρόλο που προσπάθειες για την τροποποίηση των οργανιδίων-ιδιαίτερα των χλωροπλαστών- πραγματοποιούνται την τελευταία δεκαετία, αυτή έχει επιτευχθεί μόνο σε μερικά είδη. Γίνεται ακόμη με τον “παλιό” τρόπο, εισάγοντας ξένα γονίδια στο οργανίδιο, γι’ αυτό και αντιμετωπίζει ακόμα τους σοβαρούς περιορισμούς αυτής της μεθόδου τροποποίησης.
Τι μπορεί να γίνει με αυτές τις τεχνολογίες;
Η βιοτεχνολογική βιομηχανία περιμένει με τη χρήση των μινιχρωμοσωμάτων να υπερβεί κάποια από τα σημαντικότερα εμπόδια που συναντά. Πρώτον, θα καταστεί δυνατό να εισάγουν πολλαπλά γονίδια σε ένα κύτταρο αναμένοντας την επίτευξη, μέσω γενετικής μηχανικής, της έκφρασης πολλαπλών χαρακτηριστικών (ωστόσο μένει ακόμα να αποδειχθεί αν αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί: τα πολλαπλά χαρακτηριστικά είναι επίσης και περίπλοκα, γι’ αυτό η παρουσία πολλαπλών γονιδίων δεν εγγυάται και την έκφραση πολλαπλών χαρακτηριστικών). Τα μινιχρωμοσώματα θα κάνουν δυνατή και τη δημιουργία του “πακέτου γονιδίων”: πολλά από τα τωρινά μονά γονίδια σε γ.τ. ποικιλίες θα μπορούσαν να συσσωρευτούν σε μια ποικιλία, παρέχοντας νέα ευκαιρία για κέρδη. Το “πακέτο γονιδίων” είναι ήδη πραγματοποιήσιμο από εταιρείες όπως η Monsanto και η Syngenta. Ο απαιτούμενος χρόνος και χρήμα ωστόσο το κάνει, προς το παρόν, ελάχιστα επικερδές. Δεύτερον, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα θα κάνουν την γενετική μηχανική πιο αποδοτική με το να μειώσουν τις επιπλοκές που καθιστούν τους τροποποιημένους οργανισμούς μη εφικτούς. Τρίτον, θα ξεπεράσουν πολλούς φυσικούς μηχανισμούς γενετικού ελέγχου και αυτορύθμισης των οργανισμών οπότε τα τροποποιημένα γονίδια θα αποκτήσουν υψηλότερα και πιο σταθερά επίπεδα έκφρασης.
Αν πιστέψουμε την βιομηχανία, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα θα κάνουν δυνατή την μηχανική πολλαπλών γονιδίων, κάτι που θα καταστήσει δυνατή τη παραγωγή οποιασδήποτε ουσίας μέσω της γενετικής τροποποίησης. Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον της γενετικής μηχανικής; Η βιομηχανία παρουσιάζει δυο εκδοχές. Όταν μιλάει έχοντας υπόψη την δημόσια εικόνα της, παρουσιάζει την νέα τεχνική ως μια αποτελεσματική και ασφαλής τεχνολογία η οποία –για ακόμα μια φορά- θα σώσει τον κόσμο από την πείνα και τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Η Daphne Preuss, μια κορυφαία επιστήμονας του Πανεπιστημίου του Σικάγο, η οποία τώρα είναι πρόεδρος της εταιρείας Chromatin πραγματοποίησε παρουσιάσεις για το Ίδρυμα Bill Gates και τα Ηνωμένα Έθνη σχετικά με το πώς αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να σημάνει μια καινούργια αρχή για την γεωργία της Αφρικής. Ωστόσο, όταν συζητούνται οι πιθανές εφαρμογές αυτής της νέας τεχνολογίας οι οποίες μπορούν να πατεντοποιηθούν, η βιοτεχνολογική βιομηχανία προσεγγίζει την γενετική τροποποίηση φυτών για την παραγωγή τροφής σαν δευτερεύων θέμα, ο κυρίως στόχος είναι η παραγωγή φαρμάκων μέσω τροποποιημένων φυτών, το λεγόμενο “Pharming”. Οι εταιρείες θέλουν να δημιουργήσουν γ.τ. φυτά που θα παράγουν φάρμακα, ανθρώπινες και ζωικές πρωτεΐνες, αγροκάυσιμα, καθώς και συγκεκριμένες βιομηχανικές πρώτες ύλες, περιλαμβάνοντας τοξικές ουσίες. Άλλες πιθανές φαρμογές περιλαμβάνουν “την παραγωγή θρεπτικών ουσιών με φαρμακευτική δράση (nutraceuticals), πρόσθετα τροφίμων, υδατάνθρακες, RNA, λιπίδια, καύσιμα, χρωστικές, βιταμίνες, αρωματικές ουσίες, εμβόλια, αντισώματα, ορμόνες και άλλα σχετικά”.
Η ιδέα της χρήσης φυτών για την παραγωγή φαρμάκων είναι πολύ ενδιαφέρουσα για την βιομηχανία για δυο λόγους: τα φυτά μπορούν να είναι πιο αποδοτικά σε σχέση με τα ζώα ή τα βακτήρια, χρησιμοποιώντας λιγότερες εισροές για την επίτευξη μεγαλύτερης παραγωγής, ενώ είναι πιο εύκολο τα παραγόμενα φάρμακα να χορηγούνται δια στόματος σε ανθρώπους και ζώα. Ωστόσο, άλλοι τύποι οργανισμών δεν έχουν απορριφθεί. Τα βακτήρια παραμένουν ενδιαφέρων στόχος, επειδή είναι πιο εύκολο να τροποποιηθούν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ευκολότερα για την παραγωγή ουσιών υψηλής αξίας σε μικρές ποσότητες, συναντούν, παρά ταύτα, νομικά προβλήματα. Άλλοι οργανισμοί που δοκιμάζονται ως προς την τροποποίηση για την παραγωγή φαρμάκων είναι οι προνύμφες εντόμων και τα βρύα.
Η εφαρμογές των μινιχρωμοσωμάτων δεν σταματούν εδώ. Εκτός από το να υπόσχονται υψηλότερες σοδειές, την δέσμευση αζώτου [ΣτΜ: από τα φυτά, ως απαραίτητο συστατικό θρέψης], τη αντίσταση σε άλατα, την ξηρασία, τα βαρέα μέταλλα, τους ιούς, τα έντομα, τις ασθένειες και την κλιματική αλλαγή- και όλα τα παραπάνω σε συνδυασμούς- οι εταιρείες επιμένουν ότι οι πατενταρισμένες εφαρμογές τους έχουν την ικανότητα να διαμορφώσουν κατά βούληση την αρχιτεκτονική και φυσιολογία των φυτών, συμπεριλαμβάνοντας την διαδικασία της φωτοσύνθεσης. Σύμφωνα με τη σχετική πατέντα WIPO 2007/030510, μπορεί να επιτευχθεί “η αντίσταση η ανθεκτικότητα σε ξηρασία, ζέστη, ψύχος, παγετό, εκτεταμένη υγρασία, αλατότητα, μηχανικές καταπονήσεις, ακραία οξύτητα, αλκαλικότητα, τοξίνες, υπέρυθρη ακτινοβολία, ιονίζουσες ακτινοβολίες ή το στρες οξείδωσης, η αύξηση παραγωγής σε ποιότητα ή ποσότητα, η βελτίωση ή μεταβολή απορρόφησης θρεπτικών ουσιών, η βελτίωση ή μεταβολή της μεταβολικής αποδοτικότητας, η βελτίωση ή μεταβολή των θρεπτικών συστατικών, η μεταβολή των φυτικών ιστών προς χρήση ως τρόφιμα, ζωοτροφή, χρήση ως ίνες ή μεταποίηση, η φυσική εμφάνιση, η αρσενική γονιμότητα, η αποξήρανση, η ικανότητα όρθιας στάσης, η γονιμότητα, η ποσότητα και ποιότητα αμύλου, ελαίου, πρωτεϊνών, η σύνθεση αμινοξέων, η παραγωγή τροποποιημένων χημικών, η τροποποίηση φαρμακευτικών ή θρεπτικών-φαρμακευτικών ιδιοτήτων, η τροποποίηση βιοθεραπευτικών ιδιοτήτων, η αύξηση βιομάζας, η τροποποίηση του ρυθμού ανάπτυξης, η τροποποίηση φυσικής κατάστασης, η τροποποίηση βιοδιάσπασης, η τροποποίησης δέσμευσης CO2, η εμφάνιση δραστηριότητας ως βιολογικοί δείκτες, η τροποποίηση της χωνευτικότητας από ανθρώπους και ζώα, η τροποποίηση, αλλεργικότητας, η τροποποίηση των χαρακτηριστικών ζευγαρώματος, η τροποποίηση της διασποράς γύρης, η βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η τροποποίηση δέσμευσης αζώτου. Όπως φαίνεται, υπάρχει μια ευρεία γκάμα μεταλλάξεων βιολογικά πιθανών και η βιομηχανία θα ορίσει τις προτεραιότητες της βλέποντας πρώτα ποιες γενετικές τροποποιήσεις είναι πιο κερδοφόρες.
Η γενετική μηχανική οργανιδίων προσφέρει ακόμα μια σειρά πλεονεκτημάτων για τη βιοτεχνολογική βιομηχανία, ιδιαίτερα μέσω της τροποποίησης των χλωρωπλαστών των φυτών. Το σημαντικότερο από αυτά είναι τα κατά πολύ υψηλότερα επίπεδα παραγωγικότητας άσχετα ποια ουσία τα παράγει το τροποποιημένο φυτό.
Αν, λόγου χάρη, κάθε κύτταρο έχει δεκάδες χλωροπλάστες και κάθε χλωροπλάστης έχει περίπου 200 αντίγραφα του ξένου DNA, η δυνατότητα παραγωγής της τροποποιημένης ουσίας θα μπορούσε, θεωρητικά τουλάχιστον, να είναι πολλαπλάσια απ’ ότι με την χρήση των τωρινών τεχνικών. Οι δοκιμές πράγματι έχουν αποδείξει αυτή την “υπερ-έκφραση” των διαγονιδίων.
Μια δεύτερη σημαντική υπόσχεση για την βιομηχανία είναι η σταθερή μετάβαση στην επόμενη γενιά του ξένου DNA. Τα οργανίδια μεταφέρονται μέσω της λεγόμενης μητρικής κληρονομιάς ως ακριβή αντίγραφα. Ένα θηλυκό ζώο θα μεταφέρει ακριβή αντίγραφα σε όλους τους απογόνους του και ένα φυτό σε όλα τα σπόρια που θα παράγει, χωρίς αλλαγές από την μια γενιά στην επόμενη. Η βιομηχανία υποστηρίζει πως αυτό εγγυάται την σταθερότητα των γ.τ. χαρακτηριστικών από γενιά σε γενιά. Υποστηρίζουν επίσης πως, μιας και τα κύτταρα γύρης δεν φέρουν τα γ.τ. οργανίδια, δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα να μεταφερθούν τυχαία σε άλλους οργανισμούς. Με άλλα λόγια, ισχυρίζονται ότι τα γ.τ. οργανίδια θα είναι ένα δυνατό εργαλείο βιοασφάλειας για την πρόληψη της γενετικής επιμόλυνσης.
Μια εμφανώς δυναμική εξέλιξη θα ήταν ο συνδυασμός αυτών των δυο νέων τεχνικών. Οι διαφορετικές ερευνητικές ομάδες που αναπτύσσουν αυτές τις δύο νέες τεχνικές δεν φαίνεται να έχουν πολύ σχέση μεταξύ τους, κάποιες μεγάλες βιοτεχνολογικές εταιρείες ωστόσο δουλεύουν σκληρά για τον συνδυασμό και κοινή χρήση τους, σε φυτά. Η Bayer έχει υπάρξει πολύ ενεργή μέσω της Icon Genetics α.ε. Ισχυρίζονται ήδη πως έχουν μεγάλη επιτυχία στα τροποποιημένα πλαστίδια, και κατέχουν τουλάχιστον μια πατέντα σχετικά με τα μινιχρωμοσώματα. Η Monsanto, η οποία ήταν και η πρώτη εταιρεία που τροποποίησε χλωροπλάστες, έχει χρηματοδοτήσει έρευνα πάνω στα μινιχρωμοσώματα στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι και έχει υπογράψει μια αδειοδοτική συμφωνία με την Chromatin α.ε., ενα από τα μεγαλύτερα ονόματα στο νέο πεδίο, για την χρήση της τεχνολογίας μινιχρωμοσωμάτων. Η Syngenta δουλεύει επίσης πάνω στις δυο νέες τεχνολογίες, παρόλο που δείχνει να είναι λιγότερο δραστήρια από τις προηγούμενες δύο.
Τι θα προκύψει απ’ όλα αυτά;
Τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα και τα γ.τ. πλαστίδια εξελίσσονται ταχύτατα, ειδικά για τις φτικές ποικιλίες, και κάποιες από τις εφαρμογές στο πεδίο είναι ήδη διαθέσιμες. Το αντίκτυπο τους, ανεξάρτητα ή σε συνδυασμό μεταξύ τους, μπορεί εύκολα να είναι τεράστιο. Η παραγωγή οποιοδήποτε τύπου μορίου και χημικού είναι τώρα προσβάσιμη και υπόσχεται κερδη, κάτι που για πολλές βιοτεχνολογικές εταιρείες παραείναι δελεαστικό για να το παραβλέψουν. Φαίνεται αναπόφευκτο πως στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, θα υπάρχουν διάφορες γ.τ. ποικιλίες που θα καλλιεργούνται για την παραγωγή τοξικών ουσιών. Λόγω της πιθανής εφαρμογής τους στα αγροκαύσιμα και τις πρωτογενείς βιομηχανικές ύλες, η καλλιέργεια τέτοιων ουσιαστικά τοξικών ποικιλιών θα καλύπτει μεγάλες εκτάσεις. Επειδή οι βιοτεχνολογικές εταιρείες υποστηρίζουν ότι η τεχνολογία των τροποποιημένων οργανιδίων περιορίζουν την γενετική επιμόλυνση, θα επιχειρήσουν την εισαγωγή των νέων ποικιλιών στο χωράφι χωρίς τις απαραίτητες δοκιμές ή νομοθετικές ρυθμίσεις.
Αυτές οι νέες τεχνολογίες είναι κάθε άλλο παρά ασφαλείς. Μπορεί να αληθεύει πως τα τροποποιημένα πλαστίδια δεν μεταφέρονται διαμέσου της γύρης στο 99% των περιπτώσεων, ωστόσο λαμβάνοντας υπόψη τον τεράστιο αριθμό των κόκκων γύρης που κάθε φυτό μπορεί να παράγει, το υπόλοιπο 1% μπορεί να δημιουργήσει ευρεία επιμόλυνση. Τα τοξικά γονίδια θα διασπείρονται με αργότερους ρυθμούς από τα τωρινά γ.τ. γονίδια, δεν θα παύουν παρ’ όλα αυτά να διασπείρονται.
Υπάρχει ακόμα μια οδός γενετικής επιμόλυνσης με τεχνητά χρωμοσώματα. Η ευρεία μεταφορά μέσω βακτηρίων. Τα βακτήρια είναι ικανά να δέχονται DNA από άλλα βακτήρια και να το μεταφέρουν κατόπιν σε άλλα βακτήρια, μικρο-οργανισμούς και φυτά. Το παθογόνο Agrobacterium tumefaciens χρησιμοποιείται στην γενετική μηχανική καθώς είναι ιδιαίτερα ικανό στο να μεταφέρει DNA, αλλά και όλα τα άλλα βακτήρια μπορούν να κάνουν το ίδιο. Τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα μοιράζονται τα ίδια σημαντικά χαρακτηριστικά με το βακτηριδιακό DNA, και πρέπει να αναμένεται πως τα βακτήρια θα είναι ικανά να ενσωματώσουν κάποια από τα γ.τ. γονίδια και να το μεταφέρουν σε άλλα βακτήρια, μικρο-οργανισμούς και φυτά. Έτσι, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα μπορούν να παράγουν νέες μορφές επιμόλυνσης μεταξύ ειδών και, το πιο ανησυχητικό, μεταξύ φυσικών βασιλείων.
Η βιομηχανία γνωρίζει και άλλους πιθανούς κινδύνους. Η Icon Genetics της Bayer, επισημαίνει σε μια από τις πατενταρισμένες εφαρμογές της πως οι διαγονιδιακοί χλωροπλάστες όχι μόνο θα οδηγήσουν στη παραγωγή διάφορων φαρμάκων και χημικών, αλλά και πως η υπερπαραγωγή αυτών των ουσιών μπορεί να αποβεί πολύ τοξική για τα φυτά, ώστε να διακυβεύεται η ανάπτυξη και επιβίωση τους. Αντί να διακρίνουν σε αυτό το γεγονός έναν καλό λόγο να μην αναπτύξουν αυτή την τεχνολογία, η Icon Genetics το χρησιμοποιεί ως δικαιολογία για την πρωόθηση διάφορων μορφών της τεχνολογίας εξολοθρευτής [ΣτΜ: τεχνολογία που επιτρέπει τον έλεγχο ενός φυτού, όπως το αν θα αναπτυχθεί, αν θα παράγει καρπό κτλ]. Αναπτύσσουν έτσι φυτά με γονίδια που θα ελέγχουν την έκφραση άλλων γονιδίων σχεδόν σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης τους. Ο έλεγχος αυτός μπορεί να γίνει με την εξωτερική εφαρμογή ποικίλων ουσιών όπως DNA, RNA, λακτόζης, τετρακυκλινών, αραβινόζης, αιθανόλης, στεροειδών, ιόντων χαλκού κ.α. Αν γίνει αποδεκτή μια τέτοια τεχνολογία τίποτα δεν θα εμποδίσει την βιομηχανία να τη χρησιμοποιήσει για την παραγωγή σπόρων με τεχνολογία-εξολοθρευτή.
Δεν πρέπει να παραβλέπεται επίσης πως και οι δυο νέες τεχνολογίες θα διευρύνουν το φάσμα των “εφευρέσεων” που μπορούν να πατενταριστούν. Το πατεντάρισμα γονιδίων θα επεκταθεί και στο πατεντάρισμα χρωμοσωμάτων, οργανιδίων και ολόκληρων φυσιολογικών διεργασιών. Έχοντας υπόψη τις ευρείς εν δυνάμει εφαρμογές των μινιχρωμοσωμάτων και των τροποποιημένων πλαστιδίων, οι πατέντες και η διεκδίκηση θα πολλαπλασιαστούν ραγδαία και επιθετικά. Σε σχετικές ιστοσελίδες του εργαστηρίου το Δρ. H. Daniell στο Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Φλόριντα δηλώνεται ότι “η τεχνολογία γενετικής μηχανικής χλωρωπλαστών του Δρ Daniell προστατεύεται από περισσότερες από 90 αμερικάνικες και διεθνείς πατέντες. Η βιομηχανία δεν υστερεί σε αυτό. Σε μια λίστα με πατέντες που δημοσιεύτηκε στο MolecularFarming.com, τα δυο τρίτα αυτών που σχετίζονται με το “pharming” βρίσκονται στα χέρια μεγάλων βιοτεχνολογικών εταιρειών.
Απαιτείται επειγόντως η παρακολούθηση αυτών των νέων εξελίξεων και η ενδυνάμωση της κοινωνικής αντίστασης σε αυτήν και κάθε άλλη μορφή γενετικής τροποποίησης. Μακράν από το να λύνουν τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει μέχρι τώρα η γενετική μηχανική, τα τεχνητά μινιχρωμοσώματα και τα τροποποιημένα οργανίδια δημιουργούν νέους κινδύνους, επιτείνουν τον βιομηχανικό συγκεντρωτισμό και εταιρειακό έλεγχο, και ανοίγουν τον δρόμο για σοβαρά και πιθανώς μη διορθώσιμα πλήγματα σε κάθε μορφή ζωής στον πλανήτη
(Grain.org-Ιανουάριος 2009)
Μετάφραση-επιμέλεια
order81
ΕΤΑΙΡΕΙEΣ Γ.Τ.Ο ΚΑΙ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΚΡΙΣΗ
Η διατροφική κρίση άφησε έντονα ίχνη παγκοσμίως μέσα στο 2008 και δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Οι αυξήσεις τιμών, η σπάνη διατροφικών ειδών, η πείνα εντάσσονταν σε κάποιο στρατηγικό σχέδιο ελέγχου των πληθυσμών από τις εταιρείες; Ναι, αλλά μόνον αν δει κανείς το ζήτημα μακροπρόθεσμα, αν μιλήσουμε δηλαδή όχι για μια συνέπεια της χρηματοπιστωτικής “κρίσης”, αλλά για ένα τεράστιο ζήτημα διαχείρισης καθώς και ελέγχου της πρόσβασης στους ενεργειακούς και διατροφικούς πόρους, από το νερό ως σιτάρι και από τα καύσιμα ως την επιβολή της φονικής τεχνοεπιστήμης της ατομικής ενέργειας, ένα τεράστιο ζήτημα λεηλασίας, κατασπατάλησης και καταστροφής πηγών της: Αλλιώς δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για διατροφική κρίση όταν το πλεόνασμα είναι τόσο μεγάλο και όταν είναι τόσο σοβαρό πρόβλημα από μόνα τους τα λύμματα και οι ρύποι από τα τρόφιμα.
Η διατροφική κρίση για την οποία έγινε λόγος το 2007 συνδέθηκε με τη σπάνη σε διατροφικά είδη και την ιλιγγιώδη αύξηση των τιμών τους. Παρατηρούμε εντωμεταξύ ότι η δημιουργία σπάνης και η άνοδος των τροφίμων ήταν η καταλληλότερη μέθοδος επιβολής ορισμένων τεχνικών και προϊόντων που παρά την επιθετική τους προώθηση, είχαν αρχίσει να χάνουν έδαφος: τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα και τα βιοκαύσιμα. Η Monsanto, αγροβιομηχανικός κολοσσός στα εντομοκτόνα και τα ζιζανιοκτόνα, καθώς και στους σπόρους σόγιας, κανόλα, καλαμποκιού και βαμβακού, είναι το ισχυρότερο από τα λόμπυ στην Ουάσινγκτον που μιλούν για τη διατροφική κρίση. Σημαντικό είναι ότι μέσα από την κρίση καταδεικνύεται ο βαθμός στον οποίο συμπλέκονται μεταξύ τους το ενεργειακό και το διατροφικό ζήτημα, αφού ουσιαστικά πηγές ενέργειας και διατροφικές πηγές εξαρτώνται ολοένα και περισσότερο από ένα ολιγοπώλιο εταιρειών.
Η διατροφική κρίση με αριθμούς καταδεικνύει ίσως τα διπλά στάνταρντς με τα οποία έχει περιγραφεί: Στους πρώτους τρεις μήνες του 2008, η τιμή του ρυζιού στην Ασία είχε διπλασιαστεί. Σε ένα χρόνο, η τιμή του σιταριού παγκοσμίως ανέβηκε κατά 130%. Οι χώρες εξαγωγής δημητριακών έκλεισαν τα σύνορά τους για να προστατεύσουν την εγχώρια αγορά, ενώ οι χώρες εισαγωγής αγόραζαν πανικόβλητες ό,τι έβρισκαν. Εντωμεταξύ όμως το 2007 ήταν χρονιά-ρεκόρ για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων, ξεπερνώντας τους 2.3 δις τόνους και παρουσιάζοντας αύξηση 4% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Πώς ήταν λοιπόν το πρόβλημα η σπάνη των τροφίμων.
Οι δικαιολογίες για την κρίση ήταν πολλές: δυσμενή καιρικά φαινόμενα που προκάλεσαν ξηρασία και πλημμύρες και καταστρέφουν τα σπαρτά, αύξηση της κατανάλωσης κρέατος σε Ινδία και Κίνα, η δέσμευση γης για αγροκαύσια κ.ο.κ. Το ενδιαφέρον όμως είναι, όπως περιγράφει και η εξαιρετική ανάλυση της οργάνωσης GRAIN με τίτλο Making a Killing from Hunger, ότι πολλές εταιρείες, μέσα στο μεγάλο κύμα της διατροφικής κρίσης ως τα μέσα του 2008, αύξησαν ιλιγγιωδώς τα κέρδη τους. Αυτό ισχύει τόσο για τις πολυεθνικές των λιπασμάτων, όσο και για τα μεγάλα σουπερμάρκετ.
Οι δικαιολογίες για την κρίση ήταν πολλές: δυσμενή καιρικά φαινόμενα που προκάλεσαν ξηρασία και πλημμύρες και καταστρέφουν τα σπαρτά, αύξηση της κατανάλωσης κρέατος σε Ινδία και Κίνα, η δέσμευση γης για αγροκαύσια κ.ο.κ. Το ενδιαφέρον όμως είναι, όπως περιγράφει και η εξαιρετική ανάλυση της οργάνωσης GRAIN με τίτλο Making a Killing from Hunger, ότι πολλές εταιρείες, μέσα στο μεγάλο κύμα της διατροφικής κρίσης ως τα μέσα του 2008, αύξησαν ιλιγγιωδώς τα κέρδη τους. Αυτό ισχύει τόσο για τις πολυεθνικές των λιπασμάτων, όσο και για τα μεγάλα σουπερμάρκετ.
Πράγματι, είναι ενδιαφέρον ότι οι χρονιές της “διατροφικής κρίσης” είναι ταυτόχρονα και οι χρονιές που οι κολοσσοί διατροφικών προϊόντων σημείωσαν κέρδη-ρεκόρ: Τα μεγαλύτερα αφορούν δύο τομείς, που ελέγχονται πλήρως από ένα ολιγοπώλιο πολυεθνικών: τα λιπάσματα και το σιτάρι. Η Cargill, η ADM, η Con-Agra, η Bunge (όλες από HΠΑ), η Charoen της Ταϊλάνδης, η Νoble Group της Συγκαπούρης σημείωσαν κέρδη μέχρι και πάνω από 90%, ενώ οι πολυεθνικές των λιπασμάτων Sinochem (Κίνα) ανακοίνωσε αύξηση 95% και η Μοsaic (HΠΑ) 141%.
Δεν είναι βέβαια μόνον αυτοί. Οι παρασκευαστές τροφίμων κάναν κι αυτοί χρυσές δουλειές… Η Νεστλέ ανακοίνωσε αύξηση κερδών 7% - “είδαμε την κρίση να ‘ρχεται, οπότε προ-αγοράσαμε πρώτες ύλες” δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου της Φρανσουά Χαβιέ Περούντ. Η Unilever, η οποία επίσης σημείωσε μεγάλα κέρδη τις τελευταίες δύο χρονιές ανακοίνωσε παράλληλα: “Η πίεση έχει αυξηθεί πολύ, την έχουμε όμως προλάβει με έγκαιρες ανατιμήσεις και χρήση των αποθεμάτων μας για τη μη διακοπή της ροής της διανομής μας”.Εντωμεταξύ, δεν μπορεί να πει κανείς ότι τέτοια κέρδη οφείλονται σε επιβάρυνση των διανομέων και της λιανικής: Τεράστια αύξηση στα κέρδη της σημείωσε και η βρετανική αλυσίδα σουπερμάρκετ Tesco (της τάξης του 12,3% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά). Το ίδιο και η γαλλική αλυσίδα Carrefour και η Wal-Mart των ΗΠΑ, οι οποίες μάλιστα επιμένουν ότι τα κέρδη βασίζονται στα διατροφικά είδη. Η ειρωνεία είναι ότι η το μεξικανικό τμήμα της Wal-Mart, η Wal-Mex, η οποία διαχειρίζεται το 1/3 όλων των διατροφικών προϊόντων στο Μεξικό ανακοίνωσε αύξηση των κερδών της κατά 11% τους πρώτους τρεις μήνες του 2008, την ίδια στιγμή που οι μεξικανικοί είχαν πάρει τους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τις απρόσιτες τιμές στο καλαμποκάλευρο…
Βλέπουμε λοιπόν πώς η τεχνητή σπάνη μετατράπηκε σε αμύθητα κέρδη, πώς η αύξηση των τιμών τελικά ωφέλησε τους μεσάζοντες οι οποίοι τις τελευταίες 2 με 4 δεκαετίες έχουν καταφέρει να ελέγξουν πλήρως την αλυσίδα της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσης. Η μεγαλύτερη εταιρεία σπόρων στον κόσμο η Monsanto αύξησε τα κέρδη της κατά 44% το 2007. Η DuPont, η δεύτερη μεγαλύτερη, κατά 19% από τις πωλήσεις σπόρων και η τρίτη, η Syngenta (που είναι ταυτόχρονα και η πρώτη στα εντομοκτόνα) είδε αύξηση των πωλήσεών της κατά 28% το πρώτο τέταρτο του 2008.
Οι ίδιες εταιρείες εντωμεταξύ είχαν κάνει πολύ μεγάλα ανοίγματα από το 2004 ως το 2007 στις επενδύσεις τους για βιοκαύσιμα: Από το 2004 ως το 2007 οι επενδύσεις κεφαλαίων στα βιοκαύσιμα αυξήθηκε οκτώ φορές. Ιδιωτικές επενδύσεις κατακλύζουν αυτήν τη στιγμή τα δημόσια ερευνητικά κέντρα, όσο δημόσια είναι αυτά στην Αμερική και πέρσυ η BP απένειμε βραβείο μισού εκταμμυρίου δολλαρίων στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Επιπλέον παραβαίνονται τους νόμους εναντίον του σχηματισμού καρτέλ και τραστ, οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, σπόρων και γενετικής μηχανικής εισέρχονται σε ισχυρές συμμαχίες: Η ADM με τη Monsanto, η Chevron με τη Volkswagen, η ΒP με την Dupont και την Toyota. Οι εταιρείες αυτες σταθεροποιούν μια αλυσίδα έρευνας, παραγωγής, επεξεργασίας και διανομής τροφίμων και καυσίμων κάτω από μία οροφή, εξασφαλίζουν δηλαδή τον κεντρικό διατροφικό και ενεργειακό έλεγχο τεράστιων κομματιών του πληθυσμού παγκοσμίως.
Παρά τις καταστροφές που επέφεραν παγκοσμίως οι αγροκαλλιέργειες (και πολλές φορές αυτές οι καταστροφές είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις τεράστες αυξήσεις των τιμών), τα άμεσα κέρδη δεν φαίνεται να ήταν τα αναμενόμενα: Αρχικά τα βιοκαύσιμα λεγόταν ότι θα παράσχουν 5, 75% των καυσίμων στις μεταφορές σην Ευρώπη μέχτι το 2010 και 10% έως το 2020. Η αμερικανή φιλοδοξία έφτανε τα 35 δις γαλόνια το χρόνο. Για να επιτευχθεί το ευρωπαϊκό όραμα βέβαια θα χρειαζόταν η Ευρώπη να παραχωρήσει το 70% της καλλιεργήσιμης γης της σε καλλιέργειες αγροκαυσίμων. Ολόκληρη η παραγωγή των ΗΠΑ σε σόγια και καλαμπόκι θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο επεξεργασίες τους σε αιθανόλη και βιοντήζελ. Με άλλα λόγια όλες οι χώρες του βορρά θα περίμεναν να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες τους ο νότος. Πράγματι, η Μαλαισία και η Ινδονησία αποψίλωσαν τεράστιες δασικές τους εκτάσεις για να σπείρουν ελαιοφοίνικες που θα παράσχουν 20% της ευρωπαϊκής αγοράς βιοντήζελ. Στη Βραζιλία, όπου τα αγροκαύσιμα καλλιεργούνται σε εκτάσεις που συνολικά υπερβαίνουν το μέγεθος της Ολλανδίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και της Μεγάλης Βρετανίας, η κυβέρνηση το 2007 προτίθετο να πενταπλασιάσει τις εκτάσεις καλλιεργειών ζαχαροκάλαμου για να παραγάγει το 10% της παγκόσμιας παραγωγής αερίου ως το 2025.
Πολύ γρήγορα όμως ο μύθος των δήθεν οικολογικών βιοκαυσίμων κατέρρευσε…Πιο συγκεκριμένα, οι πέντε μύθοι που αποτελούσαν τα επιχειρήματα υπέρ των αγροκαυσίμων έχουν όλοι καταρριφθεί: πρώτον, τα αγορκαύσιμα δεν είναι φιλικά προς το περιβάλλον γιατί ενώ η φωτοσύνθεσή τους υποτίθεται ότι απομακρύνει αέρια του θερμοκηπίου, για κάθε τόνο ελαιοφοίνικα που παράγεται παράγονται π.χ. 33 τόνοι εκπμπών διοξειδίου του άνθρακα, 10 φορές παραπάνω απ’ όσες με το πετρέλαιο – και πολύ περισσότεροι αν λάβει κανείς υπόψιν ολόκληρο τον κύκλο ζωής μιας αγροκαλλιέργειας μέχρι να γίνει καύσιμο…Δεύτερον, εννοείται ότι δεν αναζωογονούν την ανενεργή γη – στη Βραζιλία χρησιμοποιήθηκαν γονιμότατες εκτάσεις στη Mata Atlantica, το Cerrado και την Pantanal. Χαριστική βολή για τον Αμαζόνιο. Τρίτον, δεν φέρνουν αγροτική ανάπτυξη, αφού καταστρέφουν τις μικρότερες οικονομίες αγροκαυσίμων. Η Cargill και η ADM που ελέγχουν το 65% της παγκόσμιας αγοράς σπόρων, η Syngenta και η Monsanto το ένα τέταρτο της βιομηχανίας γ.τ. γενικών – αυτές αναλαμβάνουν τη σόγια της λατινικής Αμερικής. Τέταρτον, δεν θεραπεύουν την πείνα – είναι σαφές ότι η πείνα δεν είναι ζήτημα σπάνης. Πέμπτον, η “δεύτερη γενιά” αγροκαυσίμων δεν πρόκειται να βελτιώσει την κατάσταση. Η καταστροφή από την πρώτη είναι ήδη μεγάλη.
Η κρίση λοιπόν βοήθησε τις εταιρείες και να μην αναγκαστούν να προβούν σε αποζημιώσεις (στη Βραζιλία για παράδειγμα) αλλά και να ορθοποδήσουν (με τα τεράστια ποσοστά που αναφέραμε παραπάνω) σε άλλους τομείς όπου δραστηριοποιούνται…
Η διατροφική κρίση που πήρε τη μορφή των λεγόμενων food riots σε Αφρική (Ζιμπάμπουε, Τυνησία, Σενεγάλη, Μοζαμβίκη, Σομαλία, Μαρόκο, Μαυριτανία, Μαδαγασκάρη, Γουινέα, Αίγυπτος, Ακτή Ελεφαντοστούν, Καμερούν, Μπουρκίνα Φάσο), Ασία (Μπαγκλαντές, Ινδία, Ινδονησία, Φιλιππίνες), Νότια Αμερική και Καραϊβική (Αργεντινή, Ελ Σαλβαδόρ, Νικαράγουα, Περού, Αϊτή Μεξικό) και Μέση Ανατολή (Υεμένη, Ιορδανία), ανέδειξαν ορισμένα χαρακτηριστικά της διεθνούς πραγματικότητας. [Βλ.Mindi Schneider, December 2008 “We are Hungry!” A Summary Report of Food Riots, Government Responses, and States of Democracy in 2008]. Σε αυτές τις χώρες, οι πρακτικές που φαίνεται να δημιούργησαν την έκρηξη των τιμών σε βαθμό που ήταν εντελώς απρόσιτες από μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού εκτός Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής δεν ξεκίνησαν το 2007, τη χρονιά που ξεκίνησε η “κρίση”. Έχουν τις ρίζες τους στην πράσινη επανάσταση του 1950 και στις δομικές αλλαγές που επιβλήθηκαν στις φτωχές χώρες από την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ τη δεκαετία του ’70 και που εντατικοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία, με τη χαριστική βολή από τον ΠΟΕ τη δεκαετία του ’90 και με την πλήρη απελευθέρωση δασμών και περιορισμών στο εμπόριο τροφίμων, με αποτέλεσμα το 70% των λεγόμενων υπό ανάπτυξιν χωρών να είναι κυρίως εισαγωγείς τροφίμων. Οι πρακτικές αυτές οδήγησαν τις τοπικές καλλιέργειες (από την επιλογή της καλλιέργειας, μέχρι τη διαχείριση και τις τεχνικές της) στα χέρια πολυεθνικών, προσανατόλισαν την παραγωγή σε προϊόντα πολυτελείας για εξαγωγή στη Δύση, εξάπλωσαν τερατωδώς τη βιομηχανική κτηνοτροφία, την παρασκευή και την κατανάλωση κρέατος, εμπορευματοποίησαν πλήρως τις πρώτες ύλες – το έδαφος, το νερό, την ατμόσφαιρα (βλέπε δικαιώματα ρύπων), τους έμβιους οργανισμούς (βλέπε πατέντες στα γονίδια), καθιέρωσαν την αστυνόμευση των σπόρων , μέχρι και την τεχνητή μείωση των αποθηκευμένων σπόρων, καθιέρωσαν παρά την αποδεδειγμένη τους επικινδυνότητα τη γενετική τροποποίηση και επέβαλαν τη χρήση (την τελευταία διετία) μεγάλων αγροκαλλιεργειών για βιοκαύσιμα…Η έκρηξη της πρόσφατης διατροφικής κρίσης είχε συνέπειες πραγματικές και αιτίες στη διαρκή, ολοένα και ανανεούμενη κρίση της κοινωνίας που είναι οι καπιταλιστικές σχέσεις – η πολιτική του κέρδους και του θανάτου.
κείμενο απο Ε.Τ. ranger
Οι ίδιες εταιρείες εντωμεταξύ είχαν κάνει πολύ μεγάλα ανοίγματα από το 2004 ως το 2007 στις επενδύσεις τους για βιοκαύσιμα: Από το 2004 ως το 2007 οι επενδύσεις κεφαλαίων στα βιοκαύσιμα αυξήθηκε οκτώ φορές. Ιδιωτικές επενδύσεις κατακλύζουν αυτήν τη στιγμή τα δημόσια ερευνητικά κέντρα, όσο δημόσια είναι αυτά στην Αμερική και πέρσυ η BP απένειμε βραβείο μισού εκταμμυρίου δολλαρίων στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. Επιπλέον παραβαίνονται τους νόμους εναντίον του σχηματισμού καρτέλ και τραστ, οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, σπόρων και γενετικής μηχανικής εισέρχονται σε ισχυρές συμμαχίες: Η ADM με τη Monsanto, η Chevron με τη Volkswagen, η ΒP με την Dupont και την Toyota. Οι εταιρείες αυτες σταθεροποιούν μια αλυσίδα έρευνας, παραγωγής, επεξεργασίας και διανομής τροφίμων και καυσίμων κάτω από μία οροφή, εξασφαλίζουν δηλαδή τον κεντρικό διατροφικό και ενεργειακό έλεγχο τεράστιων κομματιών του πληθυσμού παγκοσμίως.
Παρά τις καταστροφές που επέφεραν παγκοσμίως οι αγροκαλλιέργειες (και πολλές φορές αυτές οι καταστροφές είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις τεράστες αυξήσεις των τιμών), τα άμεσα κέρδη δεν φαίνεται να ήταν τα αναμενόμενα: Αρχικά τα βιοκαύσιμα λεγόταν ότι θα παράσχουν 5, 75% των καυσίμων στις μεταφορές σην Ευρώπη μέχτι το 2010 και 10% έως το 2020. Η αμερικανή φιλοδοξία έφτανε τα 35 δις γαλόνια το χρόνο. Για να επιτευχθεί το ευρωπαϊκό όραμα βέβαια θα χρειαζόταν η Ευρώπη να παραχωρήσει το 70% της καλλιεργήσιμης γης της σε καλλιέργειες αγροκαυσίμων. Ολόκληρη η παραγωγή των ΗΠΑ σε σόγια και καλαμπόκι θα έπρεπε να γίνει αντικείμενο επεξεργασίες τους σε αιθανόλη και βιοντήζελ. Με άλλα λόγια όλες οι χώρες του βορρά θα περίμεναν να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες τους ο νότος. Πράγματι, η Μαλαισία και η Ινδονησία αποψίλωσαν τεράστιες δασικές τους εκτάσεις για να σπείρουν ελαιοφοίνικες που θα παράσχουν 20% της ευρωπαϊκής αγοράς βιοντήζελ. Στη Βραζιλία, όπου τα αγροκαύσιμα καλλιεργούνται σε εκτάσεις που συνολικά υπερβαίνουν το μέγεθος της Ολλανδίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και της Μεγάλης Βρετανίας, η κυβέρνηση το 2007 προτίθετο να πενταπλασιάσει τις εκτάσεις καλλιεργειών ζαχαροκάλαμου για να παραγάγει το 10% της παγκόσμιας παραγωγής αερίου ως το 2025.
Πολύ γρήγορα όμως ο μύθος των δήθεν οικολογικών βιοκαυσίμων κατέρρευσε…Πιο συγκεκριμένα, οι πέντε μύθοι που αποτελούσαν τα επιχειρήματα υπέρ των αγροκαυσίμων έχουν όλοι καταρριφθεί: πρώτον, τα αγορκαύσιμα δεν είναι φιλικά προς το περιβάλλον γιατί ενώ η φωτοσύνθεσή τους υποτίθεται ότι απομακρύνει αέρια του θερμοκηπίου, για κάθε τόνο ελαιοφοίνικα που παράγεται παράγονται π.χ. 33 τόνοι εκπμπών διοξειδίου του άνθρακα, 10 φορές παραπάνω απ’ όσες με το πετρέλαιο – και πολύ περισσότεροι αν λάβει κανείς υπόψιν ολόκληρο τον κύκλο ζωής μιας αγροκαλλιέργειας μέχρι να γίνει καύσιμο…Δεύτερον, εννοείται ότι δεν αναζωογονούν την ανενεργή γη – στη Βραζιλία χρησιμοποιήθηκαν γονιμότατες εκτάσεις στη Mata Atlantica, το Cerrado και την Pantanal. Χαριστική βολή για τον Αμαζόνιο. Τρίτον, δεν φέρνουν αγροτική ανάπτυξη, αφού καταστρέφουν τις μικρότερες οικονομίες αγροκαυσίμων. Η Cargill και η ADM που ελέγχουν το 65% της παγκόσμιας αγοράς σπόρων, η Syngenta και η Monsanto το ένα τέταρτο της βιομηχανίας γ.τ. γενικών – αυτές αναλαμβάνουν τη σόγια της λατινικής Αμερικής. Τέταρτον, δεν θεραπεύουν την πείνα – είναι σαφές ότι η πείνα δεν είναι ζήτημα σπάνης. Πέμπτον, η “δεύτερη γενιά” αγροκαυσίμων δεν πρόκειται να βελτιώσει την κατάσταση. Η καταστροφή από την πρώτη είναι ήδη μεγάλη.
Η κρίση λοιπόν βοήθησε τις εταιρείες και να μην αναγκαστούν να προβούν σε αποζημιώσεις (στη Βραζιλία για παράδειγμα) αλλά και να ορθοποδήσουν (με τα τεράστια ποσοστά που αναφέραμε παραπάνω) σε άλλους τομείς όπου δραστηριοποιούνται…
Η διατροφική κρίση που πήρε τη μορφή των λεγόμενων food riots σε Αφρική (Ζιμπάμπουε, Τυνησία, Σενεγάλη, Μοζαμβίκη, Σομαλία, Μαρόκο, Μαυριτανία, Μαδαγασκάρη, Γουινέα, Αίγυπτος, Ακτή Ελεφαντοστούν, Καμερούν, Μπουρκίνα Φάσο), Ασία (Μπαγκλαντές, Ινδία, Ινδονησία, Φιλιππίνες), Νότια Αμερική και Καραϊβική (Αργεντινή, Ελ Σαλβαδόρ, Νικαράγουα, Περού, Αϊτή Μεξικό) και Μέση Ανατολή (Υεμένη, Ιορδανία), ανέδειξαν ορισμένα χαρακτηριστικά της διεθνούς πραγματικότητας. [Βλ.Mindi Schneider, December 2008 “We are Hungry!” A Summary Report of Food Riots, Government Responses, and States of Democracy in 2008]. Σε αυτές τις χώρες, οι πρακτικές που φαίνεται να δημιούργησαν την έκρηξη των τιμών σε βαθμό που ήταν εντελώς απρόσιτες από μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού εκτός Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής δεν ξεκίνησαν το 2007, τη χρονιά που ξεκίνησε η “κρίση”. Έχουν τις ρίζες τους στην πράσινη επανάσταση του 1950 και στις δομικές αλλαγές που επιβλήθηκαν στις φτωχές χώρες από την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ τη δεκαετία του ’70 και που εντατικοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία, με τη χαριστική βολή από τον ΠΟΕ τη δεκαετία του ’90 και με την πλήρη απελευθέρωση δασμών και περιορισμών στο εμπόριο τροφίμων, με αποτέλεσμα το 70% των λεγόμενων υπό ανάπτυξιν χωρών να είναι κυρίως εισαγωγείς τροφίμων. Οι πρακτικές αυτές οδήγησαν τις τοπικές καλλιέργειες (από την επιλογή της καλλιέργειας, μέχρι τη διαχείριση και τις τεχνικές της) στα χέρια πολυεθνικών, προσανατόλισαν την παραγωγή σε προϊόντα πολυτελείας για εξαγωγή στη Δύση, εξάπλωσαν τερατωδώς τη βιομηχανική κτηνοτροφία, την παρασκευή και την κατανάλωση κρέατος, εμπορευματοποίησαν πλήρως τις πρώτες ύλες – το έδαφος, το νερό, την ατμόσφαιρα (βλέπε δικαιώματα ρύπων), τους έμβιους οργανισμούς (βλέπε πατέντες στα γονίδια), καθιέρωσαν την αστυνόμευση των σπόρων , μέχρι και την τεχνητή μείωση των αποθηκευμένων σπόρων, καθιέρωσαν παρά την αποδεδειγμένη τους επικινδυνότητα τη γενετική τροποποίηση και επέβαλαν τη χρήση (την τελευταία διετία) μεγάλων αγροκαλλιεργειών για βιοκαύσιμα…Η έκρηξη της πρόσφατης διατροφικής κρίσης είχε συνέπειες πραγματικές και αιτίες στη διαρκή, ολοένα και ανανεούμενη κρίση της κοινωνίας που είναι οι καπιταλιστικές σχέσεις – η πολιτική του κέρδους και του θανάτου.
κείμενο απο Ε.Τ. ranger
Εισαγωγή στη Συνθετική Βιολογία
Το παρόν έντυπο περιλαμβάνει ένα εισαγωγικό κείμενο και 2 πόστερ της ομάδας ETCgroup ως μια πρώτη προσέγγιση στο θέμα της Συνθετικής Βιολογίας. Όπως ακριβώς και για την συμβατική Γενετική Μηχανική και Βιοτεχνολογία, εμφανίζεται σαν μια -μέσα από τις προηγούμενες- εξελιγμένη επιστημονική τεχνική με την ίδια ωστόσο ενθουσιώδης ρητορική για θαυματουργές λύσεις και ελπιδοφόρες εφαρμογές. Το υψηλό ρίσκο και οι κοινωνικές συνέπειες, για ακόμη μια φορά, παρακάμπτονται λόγω των κύριων επιδιώξεων των θιασωτών της: κέρδος, έλεγχος, κυριαρχία.
Το θέμα: Η (συμβατική) Γενετική μηχανική είναι πια εκτός μόδας...Σήμερα οι επιστήμονες δεν χαρτογραφούν απλά το γονιδίωμα και διαχειρίζονται τα γονίδια, τώρα δημιουργούν ζωή από την αρχή- κι αυτό με πλήρη απουσία κοινωνικού διαλόγου και νομοθετικής επίβλεψης. Καλούμενη κατ’ ευφημία κι ως “ντοπαρισμένη γενετική μηχανική”, οι κοινωνικές και περιβαλλοντικές -καθώς και αυτές των βιολογικών όπλων- απειλές που προκύπτουν από τη συνθετική βιολογία υπερβαίνουν κατά πολύ τους πιθανούς κινδύνους και καταχρήσεις της βιοτεχνολογίας. Η Synbio (Συντομογραφία για τη Συνθετική Βιολογία) εμπνέεται από την σύζευξη της βιολογίας νανοκλίμακας, την πληροφορικής και της μηχανικής. Με την χρήση ενός φορητού υπολογιστή, δημοσιευμένες πληροφορίες για την γονιδιακή αλληλουχία ενός οργανισμού και συνθετικό DNA -μέσω ταχυδρομικής παραγγελίας, σχεδόν ο οποιοσδήποτε έχει τη δυνατότητα να κατασκευάσει γονίδια και ολοκληρωμένα γονιδιώματα (συμπεριλαμβάνοντας και αυτά θανατηφόρων παθογόνων) από το τίποτα. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι μέσα στα επόμενα 2-5 χρόνια θα είναι δυνατόν να συντεθεί ο οποιοσδήποτε ιός. Το πρώτο de novo βακτήριο θα έκανε τη παρουσία του μέσα στο 2007 [Σ.μ.: Τέλη του 2007 ανακοινώθηκε η δημιουργία του πρώτου συνθετικού γονιδιώματος ενός μικροοργανισμού χωρίς ωστόσο να είναι πλήρη λειτουργικό]. Σε 5-10 χρόνια η σύνθεση απλών βακτηριακών γονιδιωμάτων θα είναι υπόθεση ρουτίνας και δεν θα είναι μεγάλη υπόθεση το να φτιάξεις ένα επιθυμητό γονιδίωμα, να το βάλεις σ’ ένα άδειο βακτηριακό κύτταρο και να δώσεις ζωή σε κάποιο οργανισμό που θα μπορεί να αυτό-αναπαράγεται. Άλλοι ειδικοί της συνθετικής βιολογίας ελπίζουν να επαναπροσδιορίσουν τις γενετικές οδούς ήδη υπαρχόντων μικροοργανισμών ώστε να εκτελούν νέες λειτουργίες- όπως το να παρασκευάζουν ακριβά είδη φαρμάκων ή χημικών.
Συνέπειες: Μια ομάδα εταιρικών επιστημόνων, συμπεριλαμβάνοντας και το μάγο των γονιδίων J. Craig Venter, φτιάχνουν εταιρείες συνθετικής βιολογίας με την υποστήριξη κρατικών επιχορηγήσεων και επενδυτών. Στοχεύουν στο να εμπορευματοποιήσουν καινοτόμα βιολογικά μέρη, συσκευές και συστήματα τα οποία δεν υπάρχουν στον φυσικό κόσμο-και κάποια από αυτά σχεδιάζονται για να αφεθούν στο περιβάλλον. Οι συνήγοροι της συνθετικής βιολογίας υποστηρίζουν αυτή είναι η λύση-κλειδί για φτηνά βιοκαύσιμα, τη θεραπεία για την ελονοσία και την κλιματική αλλαγή- επιχειρήματα τα οποία ακούγονται ωραία για τα Μ.Μ.Ε. και μπορούν να κατευνάσουν τις δημόσιες ανησυχίες γι’ αυτήν την επικίνδυνη και αμφίβολη επιστήμη. Εν τέλει, η συνθετική βιολογία σημαίνει φτηνότερα και ευκολότερης πρόσβασης εργαλεία για την δημιουργία βιολογικών όπλων, παθογόνων ιών και τεχνητών μικροοργανισμών οι οποίοι θα μπορούν να είναι θανατηφόρες απειλές για τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Ο κίνδυνος δεν είναι απλά ο “βιο-τρόμος” αλλά το “βιο-λάθος”.
Παρ’ όλες τις εκκλήσεις για δημοσία ανοιχτή βιολογία, εταιρικοί και ακαδημαϊκοί επιστήμονες κερδίζουν αποκλειστικές και μονοπωλιακές πατέντες στα προϊόντα και διαδικασίες της συνθετικής γενετικής. Όπως και στην περίπτωση της βιοτεχνολογίας, η εξουσίας του να δημιουργείς συνθετική ζωή μπορεί να συγκεντρωθεί στα χέρια λίγων κυρίαρχων πολυεθνικών. Καθώς η γονιδιακή σύνθεση γίνεται όλο πιο οικονομική και γρήγορη, θα γίνει ευκολότερο το να συνθέτεις ένα μικρόβιο από το να το βρεις στη φύση ή από μια γονιδιακή τράπεζα. Βιολογικά δείγματα, με την αλληλουχία τους αποθηκευμένη σε ψηφιακή μορφή, θα μεταβιβάζονται ταχύτατα από στην μια άκρη του κόσμου και θα ανασταίνονται σε εταιρικά εργαστήρια χιλιόμετρα μακριά-μια πρακτική που θα μπορούσε να διαβρώσει οποιαδήποτε μελλοντική προσπάθεια γενετικής διατήρησης και να δημιουργήσει καινούργιες προκλήσεις στις διεθνείς διαπραγματεύσεις σχετικά με την βιοποικιλότητα.
Πολιτική: Το 2006 κοινωνικές οργανώσεις απέρριψαν τις προτάσεις αυτό-ρύθμισης της συνθετικής βιολογίας η οποία προτάθηκε από μια μικρή ομάδα συνθετικών βιολόγων. Ένας εκτενής διάλογος στις κοινωνικές, οικονομικές και ηθικές επιπλοκές της Synbio πρέπει να προηγηθεί. Ο διάλογος δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο σε ζητήματα βιοασφάλειας (βιολογικά όπλα-βιοτρομοκρατία) και βιοπροστασίας (εργατική ασφάλεια και περιβάλλον). Τα εργαλεία για γονιδιακή σύνθεση είναι ευρέως προσβάσιμα και αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς.
Η νομοθετική ρύθμιση σε εθνικό επίπεδο, μόνο, δεν είναι το καταλληλότερο. Οι όποιες αποφάσεις πρέπει να θεωρηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο, με ευρεία συμμετοχή κοινωνικών κινημάτων. Σε συμφωνία με την Αρχή της Πρόληψης το ETC group πιστεύει πως –ως ελάχιστη δράση- πρέπει να υπάρξει μια άμεση απαγόρευση της απελευθέρωσης στο περιβάλλον των de novo συνθετικών οργανισμών μέχρι ο κοινωνικός διάλογος και η νομοθετική διαχείριση πραγματοποιηθούν.
Η συνθετική βιολογία ως μέρος της νέας τεχνοεπιστήμης
Είναι ήδη πολιτογραφημένη η συνθετική βιολογία. Το όνομα έχει ήδη μπει όχι μόνο στα ερευνητικά κέντρα και στο μηχανισμό προπαγάνδας των εταιρειών, αλλά και σε αίθουσες διδασκαλίας. (βλ. βίντεο του συνθετικού βιολόγου στο Στάνφορντ Drew Endy)
Χωρίς να έχει ακριβώς ακυρώσει τη βιοτεχνολογία (παρά μόνο εκεί που χρειαζόταν λόγω της δυσφήμισης της βιοτεχνολογίας), η συνθετική βιολογία προσφέρει έναν ευρύτερο και πιο πλεονεκτικό ορισμό της.
Με τη χρήση του όρου ΣΒ αντί της βιοτεχνολογίας περιλαμβάνει κανείς όχι μόνον ολόκληρη τη γενετική μηχανική αλλά και τους θεωρητικούς τρόπους (δηλαδή τους συστηματοποιημένους με υψηλό βαθμό αφαίρεσης στην περιγραφή), τη δεοντολογία, καθώς και τις “κατασκευαστικές αρχές” της γενετικής μηχανικής. Η wikipedia είναι σαφής:
“Η συνθετική βιολογία περιλαμβάνει τον ευρύ επαναπροσδιορισμό και την επέκταση της βιοτεχνολογίας, με τελικό στόχο τον σχεδιασμό και την κατασκευή μηχανκών βιολογικών συστημάτων τα οποία επεξεργάζονται πληροφορίες, χειρίζονται χημικές ενώσεις, παρασκευάζουν υλικά και δομές, παράγουν ενέργεια, παράσχουν τροφή και διατηρούν και βελτιώνουν την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον μας.”
(βλ. και εδώ)
Και μπορεί ο περισσότερος κόσμος να μην έχει καν ακουστά αυτόν τον όρο, ήδη όμως στο όνομά του έγιναν μόνο το 2006 επενδύσεις ύψους 600 εκατομμυρίων δολλαρίων. Υπολογίστηκε μάλιστα ότι σε δέκα χρόνια η επέκταση αυτής της αγοράς μπορεί να ξεπεράσει τα 3,5 δις.
Στο Silicon Valley έχει λίγες μέρες που τελείωσε η διεθνής συνάντηση-συνέδριο Convergence 08 (με τον υπότλο του un-conference, κάτι σαν α-συνέδριο…;), όπου οι πιο πρόσφατες (μακροσκοπικά μιλώντας) εξελίξεις της τεχνοεπιστήμης είχαν την τιμητική τους. (Βλ. τη σελίδα ).
Στη συνάντηση συμμετείχαν κυρίως τιμητές της βιομηχανίας (από αρχιερευνητές στη Microsoft μέχρι σύμβουλοι στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ), αλλά και ορισμένοι αναλυτές και δημοσιογράφοι που προσπαθούν να ασκήσουν κριτική – εξού και το κύρος του συνεδρίου (αφού περιλάμβανε κατά κάποιον τρόπο και την αυτοκριτική του….) Αυτές ήταν, σύμφωνα με την περιγραφή του ίδιου του συνεδρίου, οι θεματικές:
1. νευροτεχνολογία (εφαρμογές της νευροεπιστήμης)
2. τεχνητή γενική νοημοσύνη (το νέο όνομα της απλής τεχνητής νοημοσύνης, αφού τώρα στο πλαίσιο της πληροφορικής η ΤΓΝ αναφέρεται τόσο σε ανθρώπους, όσο και σε μηχανές)
3. συνθετική βιολογία
4. human enhancement (θα το μεταφράζαμε “τεχνικές ανθρώπινης βελτίωσης”, αφού περιλαμβάνει το σύνολο των διανοητικών και σωματικών επεμβάσεων στο άτομο, από την πλαστική χειρουργική ως τον εξοπλισμό ή τη χημική επέμβαση)
5. τουρισμός στο διάστημα
6. κοινωνικό software
7. αγορές προβλέψεων (χρηματιστηριακών, επενδυτικών)
8. νανοτεχνολογία
9. smart drugs (“έξυπνα” φάρμακα, από αντικαταθλιπτικά, μέχρι χάπια για αστροναύτες)
10. βιοηθική
11. cleantech (τεχνολογία λυμάτων)
12. NBIC startup tips (συμβουλές για όσους θέλουν να αρχίσουν επιχειρηματική δραστηριότητα στους τομείς της νανοτεχνολογίας, βιοτεχνολογίας, πληροφορικής ή τεχνητής νοημοσύνης, δηλαδή στο χώρο NANO-, BIO-, INFO-, COGNO-)
13. Συστήματα φήμης/δημοσιότητας
14. Αντιγήρανση / προέκταση βιωσιμότητας
15. Τεχνικές επιτάχυνσης αλλαγών (κι αυτό περιλαμβάνει από έλεγχο ροής πληροφορίας στα ΜΜΕ και μηχανισμούς λειτουργίας των λόμπυ μέχρι, πολιτική παρέμβαση, μεθοδολογία έρευνας κ.ο.κ.)
16. Βιοτεχνολογία
17. Open source (τεχνολογία προσβασιμότητας σε τεχνολογίες και εφαρμογές)
18. Επιτήρηση από τα κάτω (sousveillance), ιδιωτικότητα
Η κατάταξη αυτή, με όρους αυστηρής λογικής είναι κάπως πρόχειρη, αφού ξέρουμε ότι στη συνθετική βιολογία περιλαμβάνεται και η βιοτεχνολογία σύμφωνα με τον ίδιο της τον ορισμό, ότι η κατηγορία open source και το κοινωνικό software θα μπορούσαν να συνεξετάζονται, ότι η νανοτεχνολογία έχει εφαρμογές σε όλους σχεδόν τους τομείς που αναφέρονται, ότι μαζί με καθαρά εμπορικές κατηγορίες υπάρχουν ξαφνικά ορισμένες νομικές ή πολιτικές κατηγορίες όπως η βιοηθική ή η ιδιωτικότητα…. κ.ο.κ.) Ωστόσο, είναι ενδεικτικές οι θεματικές για τους τροπους που σήμερα κατανοείται, που έχει επιβληθεί να κατανοείται από την πραγματικότητα τη θεσμική (εμπορική και ερευνητική, στρατιωτική και βιομηχανική), η τεχνοεπιστήμη στο σύνολό της. Αν προσέξουμε, γύρω από τις θεματικές αυτές έχουν δημιουργηθεί ήδη διάφορα πλαστά πολιτικά θέματα (το “ναι ή όχι στη δημόσια ενθάρρυνση-χρηματοδότηση των βλαστοκυττάρων” έχει αναχθεί στις ΗΠΑ τεράστια διελκυστίνδα μεταξύ δημοκρατικών και ρεπουμπλικάνων).
(εδώ)
Πριν δύο χρόνια (Μάιος 2006) δημοσιεύτηκε η “ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ”, υπογεγραμμένη από δεκάδες διεθνείς και τοπικές οργανώσεις, ΜΚΟ και ερευνητικά κέντρα (π.χ. Greenpeace, Grain, Friends of the Earth, Corporate Watch, Navdanya- εκεί που είναι η Βαντάνα Σίβα, Genewatch, Indigenous Peoples’ Biodiversity Network) όπου ζητούν τον δημόσιο/ κοινωνικό έλεγχο της συνθετικής βιολογίας.
(εδώ)
Πόσο εισακούστηκαν; Πόσο ισχυρή μπορεί να είναι η φωνή της “κοινωνίας των πολιτών”; (Και τι θέση παίρνουμε εμείς απέναντι σε αυτήν;) Φαίνεται τώρα ότι με τη δικαιολογία της “κρίσης” τέτοια επιχειρήματα εναντίον της τεχνοεπιστήμης θα αγνοούνται όλο και πιο συστηματικά.
Βλέπουμε ότι ήδη από τον ορισμό και την ταξινόμησή τους, οι τομείς αυτοί αποτελούν προνομιακούς αποκλεισμούς της δημόσιας συζήτησης, επιτρέποντας μόνον τη στυλιζαρισμένη και υπό αυστηρούς όρους διαπραγμάτευση ορισμένων δημοσιογράφων και λόμπυ, ενίοτε και επιστημονικές ενώσεις με το Κράτος που ονομάζεται πλέον ψευδεπίγραφα “δημόσιος διάλογος”. Η κρυπτογραφημένη νέα τεχνοεπιστήμη NBIC είναι από μόνη της μία περίφραξη.
Πίσω από αυτήν την περίφραξη υπάρχουν πλήθος πολύ ευρύτερων αποκλεισμών. Δεν μιλούμε μόνον για το πρώτο επίπεδο, αυτό της πατέντας, της εταιρικής ιδιοκτησίας για ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα οποιουδήποτε προϊόντος ή μεθόδου έρευνας, αναγνώρισης ή καταγραφής μπορεί να παραχθεί από τους τομείς των NBIC. Η συζήτηση για τις πατέντες έχει προχωρήσει τόσο πολύ που ουσιαστικά τώρα μιλούμε στο επίπεδο της ρύθμισης της επόμενης μέρας του evergreening, (της ελάχιστης δηλαδή τροποποίησης ενός προϊόντος ή μεθόδου έτσι ώστε νομικά να στοιχειοθετείται νέα πατέντα που να διαιωνίζει το μονοπώλιο μιας εταιρείας στη χρήση, τη διάθεση ή την πρόσβαση ενός προϊόντος ή μιας μεθόδου).
Όταν δηλαδή κανείς έχει φτάσει στο σημείο να μιλά για open source νανοτεχνολογία ή για open source συνθετική βιολογία γενικά, είναι σαφές ότι η ίδια η λογική αυτών των τεχνοεπιτημονικώ εφαρμογών δεν αμφισβητείται πια. Έχει επιβληθεί ως μια αυτονόητη πραγματικότητα κι έτσι η μόνη συζήτηση που επιτρέπεται επ’ αυτής είναι αυτή της σχετικής πρόσβασης σε κάποιες από τις ήδη πραγματοποιημένες εφαρμογές της.
Έτσι, με το δημοκρατικό επιχείρημα ότι “αφού θα έχουμε στη θεωρία όλοι πρόσβαση σε αυτήν, κάθε νέα τεχνολογία είναι δίκαιη”, παραλείπεται μία λεπτομέρεια. Σήμερα, στον ανεπτυγμένο κόσμο (κι αυτό δεν είναι προσδιορισμός γεωγραφικός) δεν προωθείται η τεχνοεπιστήμη μόνο δια πυρός και σιδήρου, ούτε επινοείται κεκλεισμένων των θυρών. Η νέα ευγονική ιδεολογία της “γενικής τεχνικής νοημοσύνης”, της αντιγήρανσης, της κλωνοποίησης, η νέα καταστροφική λήθη των πυρηνικών δυστυχημάτων και η κώφευση μπρος στην αναπόφευκτη μόλυνση από τη νανοτεχνολογία προωθούνται κυρίως στο πλαίσιο του “εθελοντισμού” της ελεύθερης αγοράς και του ελεύθερου ανταγωνισμού τόσο στην έρευνα όσο και στην παραγωγή και την κατανάλωση. Σε έναν κόσμο περιφράξεων, η ίδια η προσβασιμότητα δεν σημαίνει τίποτε: Αφορά συγκεκριμένες τεχνικές εφαρμογές: Ολόκληρες πόλεις δεν θα έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό, ενώ 16χρονα κολλεγιόπαιδα στην Καλιφόρνια θα μπορούν να κλωνοποιούν μεταλλαγμένα χάμπστερ για μερικά σεντς.
Μία ενδιαφέρουσα συνιστώσα είναι η ενεργειακή. Η προώθηση των βιοκαυσίμων για παράδειγμα, είναι εν πολλοίς δουλειά των βιοτεχνολογικών εταιρειών καθότι κατά πλειοψηφία τα αγροκαύσιμα προέρχονται από τεράστιες εκτάσεις καλλιεργειών με γενετικά τροποποιημένους σπόρους των λεγόμενων “ενεργειακών φυτών”. Εκεί λοιπόν, στα αγροκαύσιμα, αφού αυτά θα εκπέμπουν λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα από το πετρέλαιο, στήριξε η βιοτεχνολογική βιομηχανία την “πράσινη στροφή” της στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.
Τόσο η νανοτεχνολογία όσο και η βιοτεχνολογία επένδυσαν με οικολογικές ανησυχίες το προφίλ τους με την υπόσχεση για επιδόσεις στον τομέα της διαχείρισης λυμάτων, ή μάλλον καλύτερα στον τομέα της χημικής διάλυσης λυμάτων. Με αυτήν την επένδυση μοιράζονται πάνελς και τραπέζια εταιρικο-πολιτικών συνεδριάσεων με τους υποστηρικτές των ΑΠΕ. Επιπλέον η γραμμή Ομπάμα-Αλ Γκορ δεν βλέπει μόνον τη χρησιμότητα της πυρηνικής ενέργειας στη βιοϊατρική, τη ρομποτική, την πληροφορική, αλλά θεωρεί αναγκαιότητα τη μαζική της προώθηση στο σύνολο του ενεργειακού σχεδιασμού.
κείμενο απο: Etranger
Και μπορεί ο περισσότερος κόσμος να μην έχει καν ακουστά αυτόν τον όρο, ήδη όμως στο όνομά του έγιναν μόνο το 2006 επενδύσεις ύψους 600 εκατομμυρίων δολλαρίων. Υπολογίστηκε μάλιστα ότι σε δέκα χρόνια η επέκταση αυτής της αγοράς μπορεί να ξεπεράσει τα 3,5 δις.
Στο Silicon Valley έχει λίγες μέρες που τελείωσε η διεθνής συνάντηση-συνέδριο Convergence 08 (με τον υπότλο του un-conference, κάτι σαν α-συνέδριο…;), όπου οι πιο πρόσφατες (μακροσκοπικά μιλώντας) εξελίξεις της τεχνοεπιστήμης είχαν την τιμητική τους. (Βλ. τη σελίδα ).
Στη συνάντηση συμμετείχαν κυρίως τιμητές της βιομηχανίας (από αρχιερευνητές στη Microsoft μέχρι σύμβουλοι στο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ), αλλά και ορισμένοι αναλυτές και δημοσιογράφοι που προσπαθούν να ασκήσουν κριτική – εξού και το κύρος του συνεδρίου (αφού περιλάμβανε κατά κάποιον τρόπο και την αυτοκριτική του….) Αυτές ήταν, σύμφωνα με την περιγραφή του ίδιου του συνεδρίου, οι θεματικές:
1. νευροτεχνολογία (εφαρμογές της νευροεπιστήμης)
2. τεχνητή γενική νοημοσύνη (το νέο όνομα της απλής τεχνητής νοημοσύνης, αφού τώρα στο πλαίσιο της πληροφορικής η ΤΓΝ αναφέρεται τόσο σε ανθρώπους, όσο και σε μηχανές)
3. συνθετική βιολογία
4. human enhancement (θα το μεταφράζαμε “τεχνικές ανθρώπινης βελτίωσης”, αφού περιλαμβάνει το σύνολο των διανοητικών και σωματικών επεμβάσεων στο άτομο, από την πλαστική χειρουργική ως τον εξοπλισμό ή τη χημική επέμβαση)
5. τουρισμός στο διάστημα
6. κοινωνικό software
7. αγορές προβλέψεων (χρηματιστηριακών, επενδυτικών)
8. νανοτεχνολογία
9. smart drugs (“έξυπνα” φάρμακα, από αντικαταθλιπτικά, μέχρι χάπια για αστροναύτες)
10. βιοηθική
11. cleantech (τεχνολογία λυμάτων)
12. NBIC startup tips (συμβουλές για όσους θέλουν να αρχίσουν επιχειρηματική δραστηριότητα στους τομείς της νανοτεχνολογίας, βιοτεχνολογίας, πληροφορικής ή τεχνητής νοημοσύνης, δηλαδή στο χώρο NANO-, BIO-, INFO-, COGNO-)
13. Συστήματα φήμης/δημοσιότητας
14. Αντιγήρανση / προέκταση βιωσιμότητας
15. Τεχνικές επιτάχυνσης αλλαγών (κι αυτό περιλαμβάνει από έλεγχο ροής πληροφορίας στα ΜΜΕ και μηχανισμούς λειτουργίας των λόμπυ μέχρι, πολιτική παρέμβαση, μεθοδολογία έρευνας κ.ο.κ.)
16. Βιοτεχνολογία
17. Open source (τεχνολογία προσβασιμότητας σε τεχνολογίες και εφαρμογές)
18. Επιτήρηση από τα κάτω (sousveillance), ιδιωτικότητα
Η κατάταξη αυτή, με όρους αυστηρής λογικής είναι κάπως πρόχειρη, αφού ξέρουμε ότι στη συνθετική βιολογία περιλαμβάνεται και η βιοτεχνολογία σύμφωνα με τον ίδιο της τον ορισμό, ότι η κατηγορία open source και το κοινωνικό software θα μπορούσαν να συνεξετάζονται, ότι η νανοτεχνολογία έχει εφαρμογές σε όλους σχεδόν τους τομείς που αναφέρονται, ότι μαζί με καθαρά εμπορικές κατηγορίες υπάρχουν ξαφνικά ορισμένες νομικές ή πολιτικές κατηγορίες όπως η βιοηθική ή η ιδιωτικότητα…. κ.ο.κ.) Ωστόσο, είναι ενδεικτικές οι θεματικές για τους τροπους που σήμερα κατανοείται, που έχει επιβληθεί να κατανοείται από την πραγματικότητα τη θεσμική (εμπορική και ερευνητική, στρατιωτική και βιομηχανική), η τεχνοεπιστήμη στο σύνολό της. Αν προσέξουμε, γύρω από τις θεματικές αυτές έχουν δημιουργηθεί ήδη διάφορα πλαστά πολιτικά θέματα (το “ναι ή όχι στη δημόσια ενθάρρυνση-χρηματοδότηση των βλαστοκυττάρων” έχει αναχθεί στις ΗΠΑ τεράστια διελκυστίνδα μεταξύ δημοκρατικών και ρεπουμπλικάνων).
(εδώ)
Πριν δύο χρόνια (Μάιος 2006) δημοσιεύτηκε η “ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ”, υπογεγραμμένη από δεκάδες διεθνείς και τοπικές οργανώσεις, ΜΚΟ και ερευνητικά κέντρα (π.χ. Greenpeace, Grain, Friends of the Earth, Corporate Watch, Navdanya- εκεί που είναι η Βαντάνα Σίβα, Genewatch, Indigenous Peoples’ Biodiversity Network) όπου ζητούν τον δημόσιο/ κοινωνικό έλεγχο της συνθετικής βιολογίας.
(εδώ)
Πόσο εισακούστηκαν; Πόσο ισχυρή μπορεί να είναι η φωνή της “κοινωνίας των πολιτών”; (Και τι θέση παίρνουμε εμείς απέναντι σε αυτήν;) Φαίνεται τώρα ότι με τη δικαιολογία της “κρίσης” τέτοια επιχειρήματα εναντίον της τεχνοεπιστήμης θα αγνοούνται όλο και πιο συστηματικά.
Βλέπουμε ότι ήδη από τον ορισμό και την ταξινόμησή τους, οι τομείς αυτοί αποτελούν προνομιακούς αποκλεισμούς της δημόσιας συζήτησης, επιτρέποντας μόνον τη στυλιζαρισμένη και υπό αυστηρούς όρους διαπραγμάτευση ορισμένων δημοσιογράφων και λόμπυ, ενίοτε και επιστημονικές ενώσεις με το Κράτος που ονομάζεται πλέον ψευδεπίγραφα “δημόσιος διάλογος”. Η κρυπτογραφημένη νέα τεχνοεπιστήμη NBIC είναι από μόνη της μία περίφραξη.
Πίσω από αυτήν την περίφραξη υπάρχουν πλήθος πολύ ευρύτερων αποκλεισμών. Δεν μιλούμε μόνον για το πρώτο επίπεδο, αυτό της πατέντας, της εταιρικής ιδιοκτησίας για ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα οποιουδήποτε προϊόντος ή μεθόδου έρευνας, αναγνώρισης ή καταγραφής μπορεί να παραχθεί από τους τομείς των NBIC. Η συζήτηση για τις πατέντες έχει προχωρήσει τόσο πολύ που ουσιαστικά τώρα μιλούμε στο επίπεδο της ρύθμισης της επόμενης μέρας του evergreening, (της ελάχιστης δηλαδή τροποποίησης ενός προϊόντος ή μεθόδου έτσι ώστε νομικά να στοιχειοθετείται νέα πατέντα που να διαιωνίζει το μονοπώλιο μιας εταιρείας στη χρήση, τη διάθεση ή την πρόσβαση ενός προϊόντος ή μιας μεθόδου).
Όταν δηλαδή κανείς έχει φτάσει στο σημείο να μιλά για open source νανοτεχνολογία ή για open source συνθετική βιολογία γενικά, είναι σαφές ότι η ίδια η λογική αυτών των τεχνοεπιτημονικώ εφαρμογών δεν αμφισβητείται πια. Έχει επιβληθεί ως μια αυτονόητη πραγματικότητα κι έτσι η μόνη συζήτηση που επιτρέπεται επ’ αυτής είναι αυτή της σχετικής πρόσβασης σε κάποιες από τις ήδη πραγματοποιημένες εφαρμογές της.
Έτσι, με το δημοκρατικό επιχείρημα ότι “αφού θα έχουμε στη θεωρία όλοι πρόσβαση σε αυτήν, κάθε νέα τεχνολογία είναι δίκαιη”, παραλείπεται μία λεπτομέρεια. Σήμερα, στον ανεπτυγμένο κόσμο (κι αυτό δεν είναι προσδιορισμός γεωγραφικός) δεν προωθείται η τεχνοεπιστήμη μόνο δια πυρός και σιδήρου, ούτε επινοείται κεκλεισμένων των θυρών. Η νέα ευγονική ιδεολογία της “γενικής τεχνικής νοημοσύνης”, της αντιγήρανσης, της κλωνοποίησης, η νέα καταστροφική λήθη των πυρηνικών δυστυχημάτων και η κώφευση μπρος στην αναπόφευκτη μόλυνση από τη νανοτεχνολογία προωθούνται κυρίως στο πλαίσιο του “εθελοντισμού” της ελεύθερης αγοράς και του ελεύθερου ανταγωνισμού τόσο στην έρευνα όσο και στην παραγωγή και την κατανάλωση. Σε έναν κόσμο περιφράξεων, η ίδια η προσβασιμότητα δεν σημαίνει τίποτε: Αφορά συγκεκριμένες τεχνικές εφαρμογές: Ολόκληρες πόλεις δεν θα έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό, ενώ 16χρονα κολλεγιόπαιδα στην Καλιφόρνια θα μπορούν να κλωνοποιούν μεταλλαγμένα χάμπστερ για μερικά σεντς.
Μία ενδιαφέρουσα συνιστώσα είναι η ενεργειακή. Η προώθηση των βιοκαυσίμων για παράδειγμα, είναι εν πολλοίς δουλειά των βιοτεχνολογικών εταιρειών καθότι κατά πλειοψηφία τα αγροκαύσιμα προέρχονται από τεράστιες εκτάσεις καλλιεργειών με γενετικά τροποποιημένους σπόρους των λεγόμενων “ενεργειακών φυτών”. Εκεί λοιπόν, στα αγροκαύσιμα, αφού αυτά θα εκπέμπουν λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα από το πετρέλαιο, στήριξε η βιοτεχνολογική βιομηχανία την “πράσινη στροφή” της στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.
Τόσο η νανοτεχνολογία όσο και η βιοτεχνολογία επένδυσαν με οικολογικές ανησυχίες το προφίλ τους με την υπόσχεση για επιδόσεις στον τομέα της διαχείρισης λυμάτων, ή μάλλον καλύτερα στον τομέα της χημικής διάλυσης λυμάτων. Με αυτήν την επένδυση μοιράζονται πάνελς και τραπέζια εταιρικο-πολιτικών συνεδριάσεων με τους υποστηρικτές των ΑΠΕ. Επιπλέον η γραμμή Ομπάμα-Αλ Γκορ δεν βλέπει μόνον τη χρησιμότητα της πυρηνικής ενέργειας στη βιοϊατρική, τη ρομποτική, την πληροφορική, αλλά θεωρεί αναγκαιότητα τη μαζική της προώθηση στο σύνολο του ενεργειακού σχεδιασμού.
κείμενο απο: Etranger
3000 εκτάρια παράνομων Γ.Τ. καλλιεργειών στην Πολωνία με τις ευλογίες των εταιρειών βιοτεχνολογίας και προβολή από το λόμπι EuropaBio ως επίτευγμα..
Μια είδηση φανερώνει ξεκάθαρα τις τακτικές που ακολουθούνται για την δημιουργία τετελεσμένων καταστάσεων όσον αφορά την ύπαρξη και επιμόλυνση με Γ.Τ. φυτά από τους βιοτεχνολογικούς μηχανισμούς:
Στα τέλη του πεπερασμένου Σεπτεμβρίου το ευρωπαϊκό λόμπι των εταιρειών βιοτεχνολογίας Europabio ανακοίνωσε μεταξύ άλλων τον δεκαπλασιασμό των εκτάσεων στην Πολωνία όπου καλλιεργούνται Γ.Τ. φυτά.. Στην έκθεση ωστόσο πουθενά δεν αναφέρονταν ότι αυτές οι διαφημιζόμενες εκτάσεις αφορούσαν παράνομες καλλιέργειες- στην Πολωνία ισχύει εθνικό μορατόριουμ της καλλιέργειας Γ.Τ. ποικιλιών-οι οποίες προωθούνται από τους αντιπροσώπους των μεγάλων εταιρειών βιοτεχνολογίας εκμεταλλευόμενοι νομικά “παράθυρα”. Στην ιστοσελίδα του Πολωνικού παρακλαδιού της Mosanto, υπάρχουν τεχνικές λεπτομέρειες για το πώς μπορεί κάποιος να καλλιεργήσει Γ.Τ. ποικιλίες καλαμποκιού.
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν κάτι που αιωρούνταν ως υποψία σχετικά με την προσπάθεια επιμόλυνσης και διάδοσης των Γ.Τ. ποικιλιών σε χώρες όπου δεν επιτρέπεται η καλλιέργεια τους. Στην Ελλάδα το βιοτεχνολογικό λόμπι EuropaBio αντιπροσωπεύεται από την Bionova, γνωστή για την προσπάθεια προώθησης της βιοτεχνολογίας σε εθνικό επίπεδο με ποικίλους τρόπους (σχετικό άρθρο)
'Αρθρo στα Γαλλικά: (Εδώ)
10 λόγοι για τους οποίους δεν χρειαζόμαστε τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα (έκδοση 2008)
Με τη ραγδαία πρόσφατη αύξηση του κόστους των τροφίμων – η οποία δεν αφορούσε μόνο τους δυτικούς καταναλωτές, αλλά και τους φτωχούς και πεινασμένους στον αναπτυσσόμενο κόσμο - τα γενετικώς τροποποιημένα (ΓΤ) τρόφιμα άλλη μια φορά προωθούνται ως τρόπος για να θραφεί ο κόσμο. Αυτό είναι δεν είναι παρά ένα τέχνασμα δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης. Πέρα από το να χρειαζόμαστε περισσότερα Γ.Τ. τρόφιμα, υπάρχουν σημαντικοί λόγοι για τους οποίους είναι επείγουσα ανάγκη να απαγορευθούν εντελώς:
1. Τα Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα δεν θα λύσουν την επισιτιστική κρίση
Το 2008 Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αύξηση της παραγωγής αγροκαυσίμων (βιοκαυσίμων) είναι η κύρια αιτία της αύξησης των τιμών των τροφίμων [1] Ο Γ.Τ. κολοσσός Monsanto έχει πρωτοστατήσει στην άσκηση πιέσεων για τα αγροκαύσιμα (φυτά που καλλιεργούνται για παραγωγή καύσιμων αντί τροφίμων)- ενώ υπερωφελείται από την επισιτιστική κρίση χρησιμοποιώντας την ως ευκαιρία για την προώθηση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων!
"Η κλιματική κρίση χρησιμοποιήθηκε για την προώθηση των αγροκαυσίμων, συμβάλλοντας στη δημιουργία της επισιτιστικής κρίσης. Και τώρα η επισιτιστική κρίση χρησιμοποιείται για να αναζωογονηθεί η μοίρα της Γ.Τ. βιομηχανίας." Daniel Howden, Αφρική, ανταποκριτής, εφημερίδα The Indepedent[2]
"Η κυνική πλευρά μου πιστεύει ότι απλά χρησιμοποιούν τη τρέχουσα κρίση στα τρόφιμα και τα καύσιμα ως εφαλτήριο για την προώθηση και επαναφορά των Γ.Τ. καλλιεργειών στη δημόσια κουβέντα.. Αντιλαμβάνομαι γιατί κάνουν κάτι τέτοιο, ωστόσο ο κίνδυνος είναι ότι οι ισχυρισμοί τους σχετικά με το ότι οι Γ.Τ. καλλιέργειες θα λύσουν το πρόβλημα της ξηρασίας ή τη σίτιση του κόσμου, δεν είναι παρά βλακείες. " Καθ. Denis Murphy, επικεφαλής της βιοτεχνολογίας, Πανεπιστήμιο του Glamorgan, Ουαλία [3]
2. Οι Γ.Τ. καλλιέργειες που δεν αυξάνουν τις δυνατότητες απόδοσης
Παρά τις υποσχέσεις, οι Γ.Τ.Ο. δεν έχουν αυξήσει τη δυνατότητα απόδοσης των εμπορικών καλλιεργειών [4] Στην πραγματικότητα, οι μελέτες δείχνουν ότι η πιο ευρέως καλλιεργούμενη Γ.Τ. καλλιεργειών, η Γ.Τ. σόγια, έχει υποστεί μείωση των αποδόσεων [5].
"Ας το ξεκαθαρίσουμε. Μέχρι τώρα [2008], δεν υπάρχουν στο εμπόριο Γ.Τ. καλλιέργειες που εγγενώς αύξάνουν την απόδοση. Επίσης, δεν υπάρχουν Γ.Τ. καλλιέργειες στην αγορά που είναι σχεδιασμένες ώστε να έιναι ανθεκτικές στηί ξηρασία τη, μείωση της νιτρικής ρύπανσης [λόγω λιπασμάτων] ή την διατήρηση του εδάφους. Δεν υπάρχει ούτε μία." Δρ Doug Gurian-Sherman, πρώην ειδικός βιοτεχνολογίας της Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ και πρώην σύμβουλος για τους Γ.Τ.Ο. της Food and Drugs Administration.
3. Οι Γ.Τ. καλλιέργειες αυξήσουν τη χρήση φυτοφαρμάκων
Επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι στις ΗΠΑ οι Γ.Τ. καλλιέργειες έχουν προκαλέσει μια γενική μέση αύξηση, και όχι μείωση, στη χρήση φυτοφαρμάκων, σε σύγκριση με συμβατικές καλλιέργειες [7].
"Η υπόσχεση ήταν ότι θα χρησιμοποιούσατε λιγότερα χημικά και θα υπήρχε μεγαλύτερη απόδοση. Ωστόσο επιτρέψτε μου να σας πω τίποτα από αυτά δεν είναι αλήθεια. " Bill Christison, πρόεδρος του αμερικανικού Εθνικού Συνασπισμού Οικογενειακών Αγροκτημάτων [8]
4. Υπάρχουν καλύτεροι τρόποι για να θραφεί ο κόσμος
Μια σημαντική, πρόσφατη έκθεση 400 επιστημόνων-με χορηγό τον ΟΗΕ και τη Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία επικυρώθηκε από 58 χώρες, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Γ.Τ. καλλιέργειες έχουν λίγα να προσφέρουν στη παγκόσμια γεωργία και τις προκλήσεις της φτώχειας, της πείνας, και την αλλαγή του κλίματος, καθώς υπάρχουν διαθέσιμες καλύτερες εναλλακτικές λύσεις. [ 9]
5. Άλλες γεωργικές τεχνολογίες είναι περισσότερο επιτυχημένες
Η μέθοδος της ολοκληρωμένης διαχείρισης επιβλαβών εντόμων, και άλλες καινοτόμες μέθοδοι χαμηλών εισροών ή οι βιολογικές μέθοδοι ελέγχου παρασίτων και ενίσχυσης των αποδόσεων, έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικές, ιδιαίτερα στον αναπτυσσόμενο κόσμο. [10] Άλλη τεχνολογίες αναπαραγωγής φυτών, όπως η Marker Assisted Selection (μη Γ.Τ. γενετική χαρτογράφηση), είναι αναμένεται ευρέως να δώσει ώθηση στη παγκόσμια γεωργική παραγωγικότητα πιο αποτελεσματικά και με ασφάλεια από ότι οι Γ.Τ.Ο. [11].
"Μια αθόρυβη επανάσταση συμβαίνει στην χαρτογράφηση των γονιδίων, βοηθώντας μας να κατανοήσουμε καλύτερα τα φυτά. Αυτό είναι κάτι προετοιμάζεται και θα μπορούσε να έχει πολύ μεγαλύτερες θετικές επιπτώσεις στη γεωργία [από ότι οι Γ.Τ.Ο.]. " John Snape Καθηγητής, Προϊστάμενος του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής γενετική, Κέντρο John Innes [12]
6. Τα Γ.Τ. τρόφιμα δεν έχουν αποδειχθεί ασφαλή προς κατανάλωση
Η γενετική τροποποίηση είναι ένας χονδροειδής και ανακριβής ενσωμάτωσης ξένου γενετικού υλικού (π.χ. από ιούς, βακτήρια) σε φυτά, με απρόβλεπτες συνέπειες. Τα Γ.Τ. τρόφιμα που προκύπτουν έχουν υποστεί ελάχιστα αυστηρές και μη- μακροπρόθεσμες δοκιμές ασφάλειας, καθώς επίσης δοκιμές σε ζωοτροφές έχουν δείξει ανησυχητικά αποτελέσματα για την υγεία. [13] Μόνο μία μελέτη έχει δημοσιευθεί για τις άμεσες συνέπειες στους ανθρώπους της διατροφής με Γ.Τ. τρόφιμα [14]. Σε αυτήν, διαπιστώθηκαν απρόσμενες συνέπειες για τα βακτήρια του εντέρου, ωστόσο ποτέ δε συνεχίστηκε.
"Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πιο ισχυρή τεχνολογία ο κόσμος έχει γνωρίσει ποτέ, και αυτό είναι που ανέπτυξε γρήγορα με σχεδόν δεν πίστευα καθόλου να τις συνέπειές του." Dr Suzanne Wuerthele, Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας των ΗΠΑ (EPA) τοξικολόγος
7. λαθραίοι Γ.Τ.Ο. στις ζωοτροφές χωρίς τη συγκατάθεση των καταναλωτών
Κρέας, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα από ζώα που εκτρέφονται με εκατομμύρια τόνους Γ.Τ. ζωοτροφών που εισάγονται στην Ευρώπη χωρίς να φέρουν επισήμανση. Μελέτες έχουν δείξει πως όταν ζώα τρέφονται με Γ.Τ. φυτά, το Γ.Τ. υλικό μπορεί να εμφανιστεί στα προϊόντα. [15] Όπως τα Γ.Τ. τρόφιμα έχουν αποδειχθεί ότι επηρεάζουν την υγεία των ζώων, η κατανάλωση Γ.Τ.Ο. μέσω αυτού του “λαθραίου” τρόπου μπορεί να επηρεάσει την υγεία των καταναλωτών.
8. Κανείς δεν παρακολουθεί τις επιπτώσεις των Γ.Τ. τροφίμων στην υγεία
Υποστηρίζεται ότι οι Αμερικανοί εδώ και χρόνια καταναλώνουν Γ.Τ. τρόφιμα χωρίς αρνητικές συνέπειες στην υγεία τους. Ωστόσο όλα αυτά τα τρόφιμα κυκλοφορούν χωρίς σήμανση στις ΗΠΑ και κανείς δεν έχει παρακολουθήσει τις συνέπειες. Με άλλα νέα τρόφιμα όπως εκείνα των τρανς-λιπαρών οξέων, είχε πάρει δεκαετίες για να συνειδητοποιήσουμε πως είχαν προκαλέσει εκατομμύρια πρόωρους θανάτους [16].
9. Γ.Τ.Ο. και μη-Γ.Τ.Ο. δεν μπορούν να συνυπάρξουν
Η μόλυνση με Γ.Τ.Ο. των συμβατικών και βιολογικών τροφών αυξάνεται. Μια μη εγκεκριμένη Γ.Τ. ποικιλία ρυζιού που καλλιεργήθηκε για μια μόνο χρονιά στο πλαίσιο πειραμάτων σε πειραματικούς αγρούς βρέθηκε να έχει μολύνει ευρέως την παραγωγή ρυζιού και τα αποθέματα σπόρων στις Η.Π.Α. [17] Στον Καναδά, η παραγωγή βιολογικής ελαιοκράμβη έχει ουσιαστικά καταστραφεί λόγω της επιμόλυνσης με αντίστοιχες Γ.Τ. ποικιλίες. [18 ] Στην Ισπανία, μια μελέτη έδειξε ότι το Γ.Τ. καλαμπόκι "έχει προκαλέσει δραστική μείωση της βιολογικής καλλιέργειας καλαμποκιού κάνοντας πρακτικά αδύνατη τη συνύπαρξη τους" [19].
Ήρθε η ώρα να διαλέξουμε μια παγκόσμια παραγωγή τροφίμων που είτε θα βασίζεται στους Γ.Τ.Ο. είτε όχι
"Αν σε κάποιους ανθρώπους δοθεί η δυνατότητα να επιλέξουν να καλλιεργούν, να πωλούν και να καταναλώνουν Γ.Τ. τρόφιμα, σύντομα κανείς δεν θα μπορεί να έχει την επιλογή σε τρόφιμα, ή σε μια βιόσφαιρα, απαλλαγμένη από Γ.Τ.Ο.. Είναι ένας τρόπος επιλογής, ακριβώς όπως και η εισαγωγή κουνελιών ή ειδών βατράχων στην Αυστραλία: Μόλις αυτό γίνει, δεν μπορεί κατόπιν να αναστραφεί. " Roger Levett, ειδικός στη βιώσιμη ανάπτυξη [20]
10. Δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τις εταιρείες
Οι μεγάλες εταιρείες βιοτεχνολογίας που προωθούν τα Γ.Τ. τρόφιμα τους, έχουν ένα τρομακτικό ιστορικό τοξικής μόλυνσης και δημόσιας εξαπάτησης [21] Οι Γ.Τ.Ο. τους είναι ελκυστικοί για το λόγο ότι μέσω των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας τους επιτρέπεται ο μονοπωλιακός έλεγχος της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων. Παρενοχλούν και εκφοβίζουν αγρότες μόνο και μόνο για τα "έγκληματα" της φύλαξης πατενταρισμένων σπόρων ή της "κλοπής" πατενταρισμένων γονιδίων- ακόμα και αν αυτά τα γονίδια βρέθηκαν στα χωράφια των γεωργών μέσω τυχαίας μόλυνσης από τον άνεμο και τα έντομα. [22]
"Οι αγρότες που έχουν διωχθεί για τους ΓΤΟ για τους ιδιότητα, που δεν είχαν αγοράσει, δεν θέλουν, δεν θα χρησιμοποιεί και δεν μπορεί να πουλήσει." - Tom Wiley, γεωργός, Βόρεια Ντακότα [23]
1. “A Note on Rising Food Prices”, Donald Mitchell, World Bank report, 2008.
http://image.guardian.co.uk/sys-files/Environment/documents/2008/07/
10/Biofuels.PDF
2. “Hope for Africa lies in political reforms”, Daniel Howden, The Independent, 8 September 2008, http://www.independent.co.uk:80/opinion/commentators/daniel-howden-hope-for-africa-lies-in-political-reforms-922487.html, accessed September 2008
3. “GM: it’s safe, but it’s not a saviour”, Rob Lyons, Spiked Online, 7 July 2008, http://www.spiked-online.com/index.php?/site/article/5438/, accessed October 2008
4. “The adoption of bioengineered crops”, US Department of Agriculture Report, May 2002
5. “Glyphosate-resistant soyabean cultivar yields compared with sister lines”, Elmore, R.W. et al., Agronomy Journal, Vol. 93, No. 2, 2001, pp. 408–412
6. “Genetic engineering – a crop of hyperbole”, Doug Gurian-Sherman, The San Diego Union Tribune, 18 June 2008,
http://www.signonsandiego.com/uniontrib/20080618/news_lz1e18gurian
.html,
accessed September 2008
7. “Genetically engineered crops and pesticide use in the United States: The first nine years”, Benbrook, C., BioTech InfoNet, Technical Paper No. 7, October 2004,
http://www.biotech-info.net/Full_version_first
_nine.pdf;
“Agricultural Pesticide Use in US Agriculture”, Center for Food Safety, May 2008, using data from US Department of Agriculture
8. “Family Farmers Warn of Dangers of Genetically Engineered Crops”, Bill Christison, In Motion magazine, 29 July 1998,
http://www.inmotionmagazine.com/genet1.html,
accessed October 2008
9. “International Assessment of Agricultural Knowledge, Science and Technology for Development: Global Summary for Decision Makers (IAASTD)”, Beintema, N. et al., 2008,
http://www.agassessment.org/index.
cfm?Page=IAASTD%20Reports&ItemID=2713;
accessed October 2008
10. See, for example: “International Assessment of Agricultural Knowledge, Science and Technology for Development: Global Summary for Decision Makers (IAASTD)”, Beintema, N. et al., 2008,
http://www.agassessment.org/index.cfm?Page=IAASTD%20Reports&
ItemID=2713
accessed October 2008;
“Feeding the world?”, J. N. Pretty, SPLICE (magazine of the Genetics Forum), Vol. 4, Issue 6, August/September 1998; “Organic agriculture and food security in Africa”, United Nations report, 2008,
http://www.unep-unctad.org/cbtf/publications/UNCTAD_DITC_TED
_2007_15.pdf,
accessed October 2008
11. “Marker-assisted selection: an approach for precision plant breeding in the twenty-first century”, Collard, B.C.Y. and D.J. Mackill, Phil. Trans. R. Soc. B, Vol. 363, 2008, pp. 557-572, 2008; “Breeding for abiotic stresses for sustainable agriculture”, Witcombe J.R. et al., Phil. Trans. R. Soc. B, 2008, Vol. 363, pp. 703-716
12. “Gene mapping the friendly face of GM technology”, Professor John Snape, Farmers Weekly, 1 March 2002, p. 54
13. Here is just a small selection of these papers: “Genetically modified soya leads to the decrease of weight and high mortality rate of rat pups of the first generation”, Ermakova I.V., EcosInform, Vol. 1, 2006, pp. 4-9; “Fine structural analysis of pancreatic acinar cell nuclei from mice fed on GM soybean”, Malatesta, M. et al., Eur. J. Histochem., Vol. 47, 2003, pp. 385–388; “Ultrastructural morphometrical and immunocytochemical analyses of hepatocyte nuclei from mice fed on genetically modified soybean”, Malatesta, M. et al., Cell Struct Funct., Vol. 27, 2002, pp. 173-180; “Ultrastructural analysis of testes from mice fed on genetically modified soybean”, Vecchio L. et al., Eur. J. Histochem., Vol. 48, pp. 448-454, 2004; “A long-term study on female mice fed on a genetically modified soybean: effects on liver ageing”, Malatesta M. et al., Histochem Cell Biol., Vol. 130, 2008, pp. 967-977; “Effects of diets containing genetically modified potatoes expressing Galanthus nivalis lectin on rat small intestine”, Ewen S.W. and A. Pusztai, The Lancet, Vol. 354, 1999, pp. 1353–1354; “New Analysis of a Rat Feeding Study with a Genetically Modified Maize Reveals Signs of Hepatorenal Toxicity”, Séralini, G.-E. et al., Arch. Environ. Contam. Toxicol., Vol. 52, 2007, pp. 596-602.
14. “Assessing the survival of transgenic plant DNA in the human gastrointestinal tract”, Netherwood T. et al., Nature Biotechnology, Vol. 22, 2004, pp. 204–209.
15. “Detection of Transgenic and Endogenous Plant DNA in Digesta and Tissues of Sheep and Pigs Fed Roundup Ready Canola Meal”, Sharma, R. et al., J. Agric. Food Chem., Vol. 54, No. 5, 2006, pp. 1699–1709; “Assessing the transfer of genetically modified DNA from feed to animal tissues”, Mazza, R. et al., Transgenic Res., Vol. 14, No. 5, 2005, pp. 775–784; “Detection of genetically modified DNA sequences in milk from the Italian market”, Agodi, A., et al., Int. J. Hyg. Environ. Health, Vol. 209, 2006, pp. 81–88
16. “Trans Fats: The story behind the label”, Paula Hartman Cohen, Harvard Public Health Review, 2006,
http://www.hsph.harvard.edu/review/rvw_spring06/rvwspr06_
transfats.html,
accessed October 2008
17. “Risky business: Economic and regulatory impacts from the unintended release of genetically engineered rice varieties into the rice merchandising system of the US”, Blue, Dr E. Neal, report for Greenpeace, 2007,
http://www.greenpeace.org/raw/content/international/press/reports/
risky-business.pdf,
accessed October 2008
18. “Seeds of doubt: North American farmers’ experience of GM crops”, Soil Association, 2002,
http://www.soilassociation.org/seedsofdoubt,
accessed September 2008
19. “Coexistence of plants and coexistence of farmers: Is an individual choice possible?”, Binimelis, R., Journal of Agricultural and Environmental Ethics, Vol. 21, No. 2, April 2008
20. "Choice: Less can be more", Roger Levett, Food Ethics magazine, Vol. 3, No. 3, Autumn 2008, p. 11, http://www.foodethicscouncil.org/node/384, accessed October 2008
21. See, for example, Marie-Monique Robin’s documentary film, “Le Monde Selon Monsanto” (“The World According to Monsanto”), ARTE, 2008; and the website of the NGO, Coalition Against Bayer-Dangers,
www.cbgnetwork.org
22. GM company Monsanto has launched many such lawsuits launched against farmers. A famous example is the case of the Canadian farmer Percy Schmeiser. Just one article on this case is “GM firm sues Canadian farmer”, BBC News Online, 6 June 2000,
http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/779265.stm,
accessed October 2008
23. “Monsanto ”Seed Police” Scrutinize Farmers”, Stephen Leahy, InterPress Service, 15 January 2004,
http://www.commondreams.org/headlines05/0115-04.htm,
accessed October 2008
2 νεκροί αγωνιστές στην Παραγουάη για τη μεταλλαγμένη σόγια..
Αντίσταση στα σχέδια των πολυεθνικών, πρόσβαση στη γη, ανακατανομή της γης και του αγροτικού προϊόντος, τέλος στους βλαβερούς ψεκασμούς των μονοκαλλιεργειών της γενετικά τροποποιημένης σόγιας ζητούν οργανώσεις των αγροτών στην Παραγουάη.
Δύο γνωστοί και αγαπητοί αγωνιστές του αγροτικού κινήματος δολοφονήθηκαν στις αρχές του μήνα και εκαντοντάδες αγρότες συνελήφθησαν.
Η μονοκαλλιέργεια της σόγιας, (συγκεκριμένα: 2,6 εκατομμύρια εκτάρια για ζωοτροφές - πρόσφατα και για βιοκαύσιμα) είναι σήμερα μία από τις κύριες αιτίες καταστροφής των δασών, μόλυνσης των άλλων οικοσυστημάτων, βίας, καταστολής και εκδίωξης των μικροαγροτών, των ακτημόνων και των κοινοτήτων από τη γη τους.
Η ζούγκλα της ανατολικής Παραγουάης είναι πλέον μία πράσινη θάλασσα σόγιας, χωρίς δέντρα και πουλιά, με τον αέρα να βρωμάει ζιζανιοκτόνο, όπως τα άκρως επικίνδυνα για ανθρώπους και γειτονικές καλλιέργειες paraquat και 2,4-D.
Για το αναπτυξιακό αυτό θαύμα της απόλυτης κυριαρχίας της μονοκαλλιέργειας στην Παραγουάη, τα τελευταία δέκα χρόνια έχασαν τα σπίτια τους πάνω 100.000 οικογένειες πάνω από 100 αγωνιστές αγρότες δολοφονήθηκαν. Βλ. και παλιότερο ποστ σχετικά με την επιβολή μεγάλων συμφερόντων στην Παραγουάη
Στις αρχές του Οκτωβρίου, που ξεκινά και η σπορά της σόγιας, οι αγροτικές οργανώσεις ξανάρχισαν την καμπάνια ενάντια στη συνέχιση της καταστροφής στήνοντας πάνω από 130 κατασκηνώσεις αντίστασης έξω από τα λατιφούντια (τα μεγάλα αγροκτήματα) της σόγιας. Παραστρατιωτικοί σκότωσαν δύο από τους αγρότες, τους Sindulfo Martínez, της οργάνωσης MCP και τον Bienvenido Melgarejo της οργάνωσης ASAGRAPA. Παρά τις εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης ότι η βία ενάντια στους αγρότες θα σταματούσε, οι απειλές ενάντια στους αγρότες είναι καθημερινές και φαίνεται ότι οι “ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ”, οι πολιτοφυλακές-όργανα των γαιοκτημόνων που έστησε η προηγούμενη κυβέρνηση, είναι ισχυρότερες από ποτέ.
Εκκενώσεις των αγροτικών κατασκηνώσεων αντίστασης στο Alto Parana:
Εκκένωση της κατασκήνωσης ενάντια στους ψεκασμούς στο Caaguazú
Αγροτική κοινότητα στο San Pedro ενάντια στους ψεκασμούς
www.lasojamata.org
(μετάφραση απο Ε.Τ. ranger)
Subscribe to:
Posts (Atom)
Posts
