Η σχέση αγάπης του πανεπιστήμιου με τις εταιρείες και η εφαρμογή της στη περίπτωση της βιοτεχνολογίας-μεταλλαγμένων. Ποιοι κάνουν τι στην Ελλάδα.


Με τις φοιτητικές κινητοποιήσεις για το νομοσχέδιο-Γιαννάκου πριν μερικούς μήνες είχε αρχίσει να γίνεται αντιληπτό κάτι που λίγο-πολύ ήταν γνωστό πια για την παιδεία Πανεπιστημιακοί και εταιρείες έχουν τις καλύτερες σχέσεις και πολλές φορές οι ίδιοι οι πανεπιστημιακοί είναι εταιρείες με καλύτερη εφαρμογή, τώρα και στην Ελλάδα, την βιοτεχνολογία & τα μεταλλαγμένα…

Κουρδίζοντας τον ακαδημαϊσμό της βιοτεχνολογίας

Τα τελευταία χρόνια στις ΄Ελληνικές πανεπιστημιακές σχολές σχετίζονται ιδιαίτερα με πρακτικές εφαρμογές της επιστήμης νέες ξενόγλωσσες λέξεις έχουν αρχίσει να ακούγονται: “Intellectual property management”, “Spin-off company”, “Venture capitalists” και λοιποί οικονομολογικοί όροι που μόνο στο χώρο του μεγάλο-κεφαλαιϊκού τομέα υπήρχαν. Ηδη ο πανεπιστημιακός χώρος έχει καταβληθεί από επιχειρηματικό δαιμόνιο με σκοπό την δημιουργία κέρδους από την πανεπιστημιακή έρευνα.

Έτσι πανεπιστημιακοί εμπλέκονται σε ερευνητικά προγράμματα με τη στήριξη και την συνεργασία με μεγάλες, συχνά πολυεθνικές εταιρείες, μεταλλάσσοντας πολύ γρήγορα το χαρακτήρα του πανεπιστημίου από έναν έγκυρο ακαδημαϊκό οργανισμό που προσφέρει ανεκτίμητη ανιδιοτελή υπηρεσία κι εγκυρότητα στη “καλύτερη” περίπτωση σε ερευνητικά κέντρα που ψάχνουν για πόρους και στην “χειρότερη” σε μηχανές κέρδους για τους ιθύνοντες πανεπιστημιακούς με αντάλλαγμα την εγκυρότητα και τη προσφορά δυναμικού

Καινούργιο φρούτο ωστόσο που προέκυψε τα τελευταία χρόνια είναι και η εφαρμογή των παραπάνω στα πανεπιστημιακά ιδρύματα που σχετίζονται με την βιοτεχνολογία και τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς δίνοντας πατήματα στις μεγάλες πολυεθνικές του χώρου.

Από την αναφορά για τους μηχανισμούς της βιοτεχνολογίας από το Polaris Institute στον Καναδά (www.polarisinstitute.org) διαβάζουμε:

Οι Αγρο-βιοτεχνολογικοί μηχανισμοί είναι καλά εγκαθιδρυμένοι μέσα στα πανεπιστημιακά επιστημονικά τμήματα. Πολλές ερευνητικές μελέτες, προγράμματα και διοικητικές θέσεις χρηματοδοτούνται από εταιρείες όπως η Monsanto και η Pioneer Hi-Breed της DuPont. Οι χρηματοδοτήσεις αυτές δεν είναι απλά ένα χέρι βοηθείας. Περισσότερο, είναι η μετατροπή των πανεπιστημίων σε προέκταση των βιοτεχνολογικών μηχανισμών με το που λαβαίνουν τέτοια βοήθεια. Τα είδη έρευνας που οι βιοτεχνολογικοί μηχανισμοί χρηματοδοτούν ποικίλει από απλής μορφής μέχρι και την ανάπτυξη συγκεκριμένων γ.τ. ποικιλιών.”

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν πάμπολλες περιπτώσεις συνεργασίας και πανεπιστημίου-εταιρειών βιοτεχνολογίας με όλες τις αρνητικές συνέπειες: εκμετάλλευση και μεθόδευση της γνώσης, μονομερής έρευνα, απόκρυψη στοιχείων και ότι άλλο παράγεται από την εξυπηρέτηση του κέρδους.

Τώρα και στην Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει στην Ελλαδα ένας φορέας που απροκάλυπτα έχει επωμιστεί τον ρόλο του υπεύθυνου εκπροσώπου των εταιρειών βιοτεχνολογίας και κατ’ επέκταση των "μεταλλαγμένων", με ότι αυτά συνεπάγονται. Ο φορέας αυτός δεν είναι παρά μια εταιρεία η Bionova Ε.Ε. (www.bionova.gr), η οποία ως EuropaBio Hellas-αντιπροσωπος του Ευρωπαικού λόμπι βιοτεχνολογίας EuropaBio- προπαγανδίζει και υποβοηθά με ποικίλα μέσα την εισαγωγή και εδραίωση της βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα σε τεχνολογικό και εμπορικό επίπεδο.

Από την ίδρυση της η Bionova αυτό-προσδιορίστηκε ως “εταιρεία παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών και εκδόσεων η οποία δραστηριοποιείται στο τομέα των βιο-επιστημών, κυρίως της Βιοτεχνολογίας, και με συστηματικές, συνεχώς αναπτυσσόμενες και πολύμορφες δραστηριότητες, καλύπτει ουσιαστικές ανάγκες όλων των εμπλεκομένων παραγόντων του χώρου”.

Ιδρυτές της Bionova E.E. είναι, μεταξύ άλλων, πανεπιστημιακοί καθηγητές από τα πανεπιστήμια Κρήτης και Αθηνών ενώ η εταιρεία έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο ατόμων που εμπλέκει αντιπροσώπους εταιρειών και σύμβουλους επιχειρήσεων με πανεπιστημιακούς και ερευνητές προσπαθώντας έτσι να δώσει πολυμορφική οντότητα στον Ελληνικό βιοτεχνολογικό τομέα και να “προάγει την συνεργασία την συνεργασία μεταξύ της Ακαδημαϊκής κοινότητας και του κόσμου των επιχειρήσεων”.

Η Bionova συμβουλεύει, εκδίδει επιστημονικό-επιχειρηματικό περιοδικό (BIO), διοργανώνει σεμινάρια σε πανεπιστήμια για την βιοτεχνολογία και το πιο σημαντικό διοργανώνει κάθε χρόνο διεθνές συνέδριο (www.igbf.gr) όπου επιχειρήσεις και ακαδημαϊκός κόσμος τα βρίσκουν τα θέματα βιοτεχνολογίας σην Γεωργία, Ιατρική, Φαρμακευτική κτλ..

Τα άμεσα ενδιαφέροντα λοιπόν των Ελλήνων υπέρμαχων της βιοτεχνολογίας, τα οποία ευελπιστούν να τα δουν να αναπτύσσονται κι εδώ διαφαίνονται από τα θέματα που παρουσιάζονται σε αυτά ετήσια συνέδρια: Έρευνα και εφαρμογή των γενετικά τροποποιημένων φυτών, επιχειρηματική διάσταση της επιστημονικής έρευνας με διασύνδεση των ερευνητικών ομάδων και εργαστηρίων με δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις (πλήρες άρθρο: http://biotech.indymedia.org/or/2006/03/4880.shtml και http://www.ecocrete.gr/index.php?option=content&task=view&id=2384).

Δεν είναι τυχαίο ότι στο συνέδριο του 2004 είχε τονισθεί ιδιαίτερα ότι “κομβικής σημασίας ζήτημα σε ό,τι αφορά την επιχειρηματική αξιοποίηση της βιοτεχνολογίας - η οποία ήδη βρίσκει αποδοτικές εφαρμογές στη βιοϊατρική και την παραγωγή νέων φαρμάκων, τη γεωργία, τη διαχείριση αποβλήτων και την τεχνολογία περιβάλλοντος - αποτελεί η διασύνδεση των ερευνητικών ομάδων και εργαστηρίων με δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις, venture capitals και άλλους δυνητικούς χρηματοδότες”. Από το δελτίο τύπου του συνεδρίου διαβάζουμε¨

“…Η τρίτη ημέρα του Συνεδρίου ήταν αφιερωμένη σε ζητήματα μεταφοράς τεχνολογίας και επιχειρηματικότητας, Η βιοτεχνολογία αποτελεί έναν σύγχρονο κλάδο "έντασης γνώσης", στον οποίο το στοιχείο της καινοτομίας διαδραματίζει ιδιαίτερα αποφασιστικό ρόλο και ουσιαστικά συντελεί στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων, στην ορθολογικοποίηση της παραγωγής και την προώθηση αποδοτικών συνεργιών και αλληλεπιδράσεων…”

“…Μια επιχειρηματικά επιτυχημένη επιστημονική προσπάθεια στον τομέα επιχειρηματικής αξιοποίησης της βιοτεχνολογίας αποτελεί η περίπτωση του καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Κλεομένη Μπάρλου, ο οποίος έχει ιδρύσει από το 1990 την εταιρεία CBL, η οποία παρασκευάζει, για λογαριασμό της Roche, στις εγκαταστάσεις της στην Πάτρα την πρώτη ύλη ενός νέου φαρμάκου για το AIDS, καταγράφοντας ετήσιο κύκλο εργασιών που ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια ευρώ…”

Έχουμε δηλαδή έναν φορέα ο όποίος εκτός από το να προπαγανδίζει απροκάλυπτα την βιοτεχνολογία και τα μεταλλαγμένα στην Ελλάδα παίζει και το ρόλο του γραφείου συνοικεσίων μεταξύ των πανεπιστημιακών ερευνών και των πολυεθνικών εταιρειών βιοτεχνολογίας θεωρώντας το μάλιστα ένα από τα κύρια μελήματα της.

Προετοιμάζει έτσι το έδαφος για κατάλληλα την επανάληψη του έργου που ήδη έχει παιχθεί στο εξωτερικό και επιθυμούν να το δυο κι εδώ. Με το αζημίωτο, βέβαια:

Εξασφάλιση επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα, ανάπτυξη εμπορικών και με δυνατότητες πατενταρίσματος τεχνολογιών, δημιουργία εκμεταλλεύσιμων υπο-εταιρείών (οι λεγόμενες spin-off/start-up) εκπαίδευση των απόφοιτων κάλυψη των απαιτήσεων των εργοδοτών, χαμηλού κόστους εργασία από την σχολή και τους απόφοιτους φοιτητές που προθυμοποιούνται να βάλουν την δημιουργικότητα τους πάνω στην βιοτεχνολογική έρευνα και ότι άλλο θα έκανε οποιοδήποτε διαδηλωτή των περασμένων μηνών να φρίξει...

Οπότε.

Το παραπάνω άρθρο δεν έχει σκοπό να καλύψει το θέμα. Περισσότερες λεπτομέρειες μπορούν να βρεθούν στα links εντός του κειμένου. Η παραπάνω εταιρεία ωστόσο από τον επόμενο μήνα συνεδριάζει και πάλι, με καλεσμένους πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους, εκπρόσωπους του κράτους και πάμπολλους εκπρόσωπους των βιοτεχνολογικών μηχανισμών (πρόγραμμα: http://www.igbf.gr/program.php?sid=27325r&lang=gr). Για ακόμη μια φόρά θα προπαγανδιστεί και θα υποβοηθηθεί λοιπόν η βιοτεχνολογική ευημερία που επιθυμούν και η κερδοφόρα διάσταση της ακαδημαϊκής όψης του πράγματος.

Από την άλλη, ο χρόνος που μένει δίνει την ευκαιρία να οργανωθεί η κατάλληλη ο αντι-πληροφόρηση και η ενεργή αντιμετώπιση του ζητήματος, ανοίγοντας το θέμα της θεσμοθετημένης προπαγάνδας της βιοτεχνολογίας και όλες τις διαστάσεις που αυτή έχει. Η δράση λοιπόν μπορεί να είναι συντονισμένη και αποτελεσματική.