Ένα “νέο” που κυκλοφόρησε γρήγορα.. Μια Καναδική εταιρεία Γενετικής Μηχανικής, η Bio-Genica, φέρεται να έχει δημιουργήσει κατοικίδια ζωάκια τα οποία μπορούν να πωληθούν ως συσκευασμένα προϊόντα χάρη στα ειδικά χαρακτηριστικά που τους προσδίδει η τροποποίηση του DNA τους.. Ζωάκια, νέα μορφή ζωής, που πωλούνται σε ειδική συσκευασία που τα κρατά σε λήθαργο μέχρι την αγορά με διάρκεια ζωής από 1 ως 3 χρόνια και σε 6 διαφορετικούς χαρακτήρες, από πολύ ήσυχα μέχρι πολύ ζωηρά ανάλογα με το τι επιθυμεί ο καταναλωτής… Αυτή η είδηση προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Το όλο θέμα αποδίδεται ίσως καλύτερα μέσα από τον τρόπο παρουσίασης του “προϊόντος” όπως δίνεται από τους δημιουργούς του καθώς και οι απαραίτητες εξηγήσεις στο τέλος…
Η Βιο-Genica παρουσιάζει την δημιουργία της
“..Τα GenpetsTM είναι κατοικίδια ζώα μαζικής παραγωγής κατασκευασμένα με την βοήθεια της γενετικής μηχανικής όπως αυτή εφαρμόζεται σήμερα…Οι κούκλες και τα ρομποτάκια γίνονται πια γρήγορα βαρετά, ενώ τα παραδοσιακά κατοικίδια ζώα απαιτούν διαρκή φροντίδα…Τα GenpetsTM εντούτοις, μαθαίνουν και προσαρμόζονται. Είναι κατοικίδια ζώα, αλλά πολύ καλύτερα. Είναι γενετικά τροποποιημένα ώστε να είναι όπως αξιόπιστα και αποτελεσματικά ως οποιαδήποτε άλλη τεχνολογία που χρησιμοποιούμε στις πολυάσχολες ζωές μας. Αντί της μαζικής πώλησης αυτών των ζώων, κάθε κατοικίδιο έρχεται προ-συσκευασμένο ως πλήρως ανεξάρτητη μονάδα. Η συσκευασία είναι αυτό που ξεχωρίζει πραγματικά το GenpetTM από κάθε άλλο προϊόν στην αγορά σήμερα, καθώς σχεδιάζονται με ένα υψηλό επίπεδο ενσωματωμένης τεχνολογίας που εξασφαλίζει πλήρη έλεγχο της κάθε μεμονωμένης μονάδας…Εμπορευόμαστε τη ζωή την ίδια…”
Επαναπροσδιορίζουμε της φύση
Η φύση ποτέ δεν έχει υπάρξει ένα κλειστό σύστημα, ούτε έχει ισορροπηθεί– εμείς ως είδος την επηρεάζουμε εδώ και χιλιάδες έτη. Είναι η έμπνευσή μας, και με την επιλογή του καλύτερου που έχει να προσφέρει ήμαστε σε θέση να δημιουργήσουμε την απόλυτη τελειότητα…Το πατεντάρισμα έμβιων συστημάτων έχει γίνει πια μια αποδεκτή πρακτική δεδομένου ότι η προοπτική για τη ζωή έχει αλλάξει…Η φύση σε μας, δεν είναι τίποτα λιγότερο από έμπνευση. Έχουμε διαλέξει το καλύτερο για να δημιουργήσουμε την απόλυτη τελειότητα…Θέλουμε το αύριο να είναι ένα λαμπρό και θαυμάσιο μέρος
Σπάζοντας τους φραγμούς
Ζούμε σε συναρπαστικούς καιρούς. Με την ιδιωτικοποίηση της φύσης, οι γεωργικές καλλιέργειες είναι γενετικά τροποποιημένες για μεγαλύτερη παραγωγή, και οι οργανισμοί με το ενσωματωμένους μηχανισμούς βραχυβιóτητας μπορούν πια να πωλούνται ως επεξεργασμένα αγαθά. Η Βιο-Genica έχει αυτό-προσδιορισθεί επιτυχώς ως εταιρική οντότητα με δυνατότητα να μεταβληθεί αποτελεσματικά ο τρόπος που βλέπουμε τη ζωή. Όπως σε κάθε τεχνολογική πρόοδο μέχρι σήμερα, θα προσδιορίσουμε αυτήν την γενετικά τροποποιημένη ζωή στο να προσαρμοστεί στις ζωές μας με τον ίδιο τρόπο που έγινε με τα κινητά τηλέφωνα, τα gameboy, τις φρυγανιέρες και κάθε άλλα αναλώσιμα, τεχνολογικά προϊόντα. Φέρνουμε το προϊόν από τις φάρμες και τα βιο-εργαστήρια ανάπτυξης στα καταστήματα ώστε να προσαρμόζονται στον καταναλωτικό, πολυάσχολο τρόπος ζωής μας. Η επένδυση της Βιο- Genica στην προώθηση αυτής της τεχνολογίας θα διαμορφώσει άμεσα το μέλλον αυτής της βιομηχανίας. Εσείς πού θα είστε;
Περιγραφή του προϊόντος
Πώς δημιουργούνται τα Genpets;
Το αρχικές πρωτότυπο και η αναπαραγωγή των Genpets δημιουργήθηκαν χρησιμοποιώντας μια διαδικασία αποκαλούμενη "Έγχυση Μικρο-ζυγωτών" ενώ κατόπιν τα Genpets αναπτύσσονται σε αγροκτήματα και εργαστήρια αναπαραγωγής και εκτροφής. Η Έγχυση Μικρο-ζυγωτών εξελίσσεται γρήγορα σε μια ευνοϊκή μέθοδος για τον ανα-συνδυασμό DNA, ή την εισαγωγή ορισμένων πρωτεΐνών από εντελώς διαφορετικά είδη. Η τεχνική ειδικότερα χρησιμοποιήθηκε το 1997 για να συνδυάσει ποντίκια με φωσφορίζοντες οργανισμούς, όπως μέδουσες και έχει χρησιμοποιηθεί έκτοτε για να τη δημιουργία φωσφοριζόντων κουνέλια, χοίρους, ψάρια, και τους πιθήκους (1). Από τότε, το ανθρώπινο DNA έχει συνδυασθεί με αυτών των στους χιμπατζήδων, αραχνοειδών, προβάτων. Το 2003 το ανθρώπινο DNA συνδυάστηκε επιτυχώς με το κουνέλι (και άλλα ζώα), για να δημιουργήσει τα επιτυχή υβρίδια χιμαιρών (2). Τώρα είναι η σειρά των Genpets.
Κάθε συσκευασία έχει ενσωματωμένο όργανο ελέγχου καρδιακών παλμών χαμηλού κόστους. Οι κύριοι μηχανισμοί του οργάνου φιλτράρονται μέσω του ενσωματωμένου μικροεπεξεργαστή, που μεταφράζει τη γραφική παράσταση σε εύκολα αναγνωρίσιμα φωτεινά στοιχεία. Αν και αυτά τα όργανα ελέγχου δεν είναι απολύτως απαραίτητα, προσθέτουν ελάχιστο κόστος στη γενική συσκευασία και τα ηλεκτρονικά συστήματα τραβούν αμέσως την προσοχή μικρότερων ηλικιών. Στις δοκιμές μας, λίγα παιδιά ήταν σε θέση να αντισταθούν σε φωτεινά σήματα μιας συσκευασίας. Ο περιορισμός των κατοικίδιων ζώων στη συσκευασία διασφαλίζει προφύλαξη από κάθε ζημία κατά τη διάρκεια της αποστολής, καθώς επίσης και το ότι κανένα άλλο μέτρο προφύλαξης δεν χρειάζεται να ληφθεί αφού τοποθετηθεί στο ράφι. Τα κατοικίδια ζώα έχουν τοποθετηθεί ειδικά για τη μέγιστη εξέταση, επιτρέποντας στους πελάτες για να δουν τα κατοικίδια ζώα πλήρως χωρίς την ανάγκη να αφαιρεθούν από τις συσκευασίες ή να υπάρξουν πρότυπα επίδειξης. Κάθε ενιαία συσκευασία GenpetTM έρχεται ενσωματωμένη με μικροτσίπ τύπου 16f628a που όχι μόνο ελέγχει και επιτηρεί τις λειτουργίες ζωής, αλλά και προσθέτει τη δυνατότητα ιχνηλασιμότητας του προϊόντος. Όλα τα συστήματα υποστήριξης ζωής που ενσωματώνονται στη συσκευασία για να βοηθήσουν να παρατείνουν τη ζωή του προϊόντος στο ράφι του προϊόντος ελέγχονται άμεσα από αυτά τα μικροτσίπ.
Όταν τα GenpetsTM τοποθετηθούν στα ράφια καταστημάτων είναι σε ένα κατάσταση χειμέριας νάρκης. Αυτό όχι μόνο εξασφαλίζει την άνεση τους ενώ είναι στα ράφια καταστημάτων αλλά μπορούν και να τοποθετηθούν οπουδήποτε μέσα σε ένα κατάστημα χωρίς πρόβλημα. Κάθε συσκευασία συνδέεται με ένα ειδικό θρεπτικό σωλήνα σίτισης που παρέχει το ειδικά διαμορφωμένο μίγμα μας. Αυτό επιτρέπει την απλή αποθήκευση ενώ στα ράφια χωρίς ειδικές απαιτήσεις από το προσωπικό. Τα καλώδια παρέχουν επίσης την απαραίτητη ενέργεια που απαιτείται από τα εσωτερικά στοιχεία κυκλώματος των συσκευασιών και δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί καμία μπαταρία. Κάθε μονάδα έχει μια εφεδρική ασφαλή μπαταρία Λιθίου ικανή περίπου τρεις ώρες της χρήσης σε περίπτωση απώλειας ισχύος. Αυτή η μπαταρία ειδοποιεί επίσης σε περίπτωση που το κατοικίδιο ζώο έχει αποσυνδεθεί και απομακρυθεί από το ράφι.
Πώς ελέγχονται οι προσωπικότητες των Genpets;
Τα πακέτα σίτισης Genpet έχουν χρώμα που κωδικοποιείται και είναι ειδικά διαμορφωμένο με ένα μίγμα φαρμάκων συνήθειας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ελέγξει το Genpet, όπως ακριβώς φάρμακα για ανθρώπινη κατανάλωση όπως το Ritalin ή το Lithium που τροποποιούν τη συμπεριφορά. Κατά συνέπεια μπορούμε να τους ηρεμήσουμε ή να τους υποκινήσουμε χωρίς επιπλέον να πειράξουμε στη δομή του DNA.
Και παγκόσμια πρωτοβουλία για την προστασία του περιβάλλοντος..
Τα εργαστήρια της Βιο- Genica χρησιμοποιούν πολύ-επίπεδα φίλτρα για να επαναχρησιμοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο χημικές ουσίες και βιολογικά υλικά. Αυτή η τεχνική μας επιτρέπει τη μείωση απόβλητων που αποβάλλονται από τις εγκαταστάσεις μας στο περιβάλλον. Δεσμευόμαστε ότι όχι μόνο στη φάση της επεξεργασίας αλλά και της παραγωγής, εμείς επίσης, να εξασφαλίσουμε προσοχή για το περιβάλλον στο μέλλον. Επειδή τα GenpetsTM είναι βιολογικό υλικό, είναι και πλήρως ανακυκλώσιμα. Αυτό είναι μόνο ένα περισσότερο παράδειγμα για το πώς η Bio-Genica ξεχωρίζει ως επιχείρηση που φτιάχνει το μέλλον φωτεινότερο.
Και η πραγματικότητα..
Όσοι ήδη έχουν φρικάρει από τα παραπάνω ίσως θα ανακουφιστούν με το να ακούσουν ότι τα Genpets είναι στη πραγματικότητα γλυπτά πλαστικού και λατέξ (συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων κυκλώματος και της ρομποτικής) του Καναδού εμπορικού καλλιτέχνη Adam Brandejs…
Όπως έχει εξηγήσει ο ίδιος όταν πρωτοπαρουσίασε τη δουλειά του σε μια από κοινού έκθεση της εργασίας του, το 2005, τα Genpets είναι μια προσπάθεια προβληματισμού της κοινής γνώμης για την έννοια της Γενετικής μηχανικής και για το πώς αισθάνονται σχετικά με το που μπορεί να μας οδηγήσει αυτή η επιστήμη. Ο ίδιος δηλώνει:
“Δεν είμαι ενάντια στη Γενετική μηχανική, είμαι απλά διστακτικός για το που, πώς και από ποιους θα χρησιμοποιηθεί αυτή η τεχνολογία. Αυτό συνοψίζει η τέχνη μου. Δεν θέλω να με περνάνε για κάποιο τρελλό ακτιβιστή ούτε από την άλλη ότι επιδοκιμάζω αυτή τη τεχνολογία. Η Γενετική Μηχανική θα μπορούσε να οδηγήσει σε ιατρικές σημαντικές ανακαλύψεις που θα σώσει ζωές. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; ..Αυτό που κάνω είναι περισσότερο μια κριτική της εταιρικής ηθικής παρά της τεχνολογικής ηθικής. Εάν αναρωτιέστε ακόμα εάν τα Genpets είναι πραγματικά ή όχι, εντάξει, πολλοί ακόμα αναρωτιόνται αν είναι, αλλά δεν είναι αυτό που θέλω να τονίσω…
…Απλά, σταματήστε, και σκεφτείτε. Σκεφτείτε τι είναι αυτό που πιθανώς-όπως και οι περισσότεροι που βλέπουνε την δουλειά μου-βρίσκετε ιδιαίτερα ενοχλητικό και όμως ίσως και να θελήστε ακόμα και να αγοράσετε ένα Genpet. Γιατί υπάρχει αυτή η τάση να αγοράζουμε προϊόντα ανεξάρτητα από το τι πραγματικά είναι αυτά; Και τι κάνει αυτό το θέμα τόσο ενοχλητικό ή ίσως και μη ενοχλητικό. Εξετάστε και τις δύο πλευρές του ζητήματος, και εξετάστε πώς εκτρέφουμε τα ζώα στα αγροκτήματα, και στα καταστήματα κατοικίδιων ζώων σήμερα. Πώς συνδέονται όλα αυτά;
Τα Genpets είναι η φυσική αντιπροσώπευση μιας ερώτησης. H Γενετική Μηχανική, όπως οποιαδήποτε νέα τεχνολογία, υπόσχεται πολλά θετικά. Ως είδος εντούτοις τείνουμε να δίνουμε πολύ περισσότερη αξία στην τεχνολογία ως λυτρωτής μας από το ότι ίσως είναι. Μέσω των Genpets κάνω κριτική για την επίπτωση που η Γενετική Μηχανική μπορεί να έχει, γιατί όλοι ξέρουμε ότι στο κάτω-κάτω της γραφής είναι το κέρδος που κινεί τα νήματα. Το ερώτημα σχετικά με την Γενετική Μηχανική δεν είναι ίσως οι θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις της, ή το που μπορεί να μας οδηγήσει. Είναι περισσότερο εάν είμαστε ή όχι αρκετά υπεύθυνοι γι’ αυτήν..”
Το Genpets έχουν ήδη δημιουργήσει αντιδράσεις όπου εκτέθηκαν ή μέσω της ιστοσελίδας τους (www.genpets.com) ή σε ενώ πολλοί τα θεώρησαν αληθινά κάνοντας κουβέντα και για προσπάθεια μποϊκοταρίσματος.
Ανέφικτη φαντασία, ή αλλιώς: “δεν γίνονται τέτοια πράγματα”;
Διαβάζοντας τα παραπάνω και γνωρίζοντας ότι δεν είναι παρά μια φάρσα για να διεγείρει συνειδήσεις ίσως εύκολα μπορεί κάποιος να απαξιώσει το μέγεθος του πράγματος του οποίου προϊδεάζει. Ότι αυτά δεν γίνονται, ότι είναι όπως στις ταινίες, μια άλλη πραγματικότητα που δεν αφορά την καθημερινή ζωή, απλά εξιτάρει τη φαντασία και το αισθητήριο του φόβου για το καινούργιο…Ωστόσο το πιο τρομακτικό στη παραπάνω περιγραφή δεν είναι το φανταστικό της κομμάτι όσο η ομοιότητα που έχει με αυτό που ονομάζεται πραγματικότητα της εμπορικής χρήσης της βιοτεχνολογίας με όλες τις δυνητικές κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις.
Η περιγραφή του “προϊόντος” της Bio-Genica ουσιαστικά δεν κάνει τίποτα παραπάνω από το να μιμείται τον τις αντίστοιχες περιγραφές μεγάλων εταιρειών βιοτεχνολογίας όταν διαφημίζουν την ατζέντα και τα προϊόντα τους. Αρκεί μια ματιά στην ιστοσελίδα της Μονσαντο, των λόμπι των εταιρειών βιοτεχνολογίας ή το προσωπικό blog κάποιου “λαμπρού” επιστήμονα.. Ένα μπαράζ λέξεων και οραμάτων.. υποσχέσεις για “λαμπρό μέλλον”, πρoϊόντα που ταιριάζουν στις “σύγχρονες απαιτήσεις”. “Καινοτομία”, “αναπόφευκτη εξέλιξη”. Και φυσικά ανθρωπισμός: “καταπολέμηση της μάστιγας της πείνας”, της φτώχιας, της αρρώστιας, του θανάτου. Γενετικά τροποποιημένα φυτά πατενταρισμένης τεχνολογίας, ιδιόκτητα γονίδια, βιοτεχνολογική-βιοχημική τροποποίηση βιολογικών λειτουργιών και συμπεριφοράς σύμφωνα με αποδεκτά χρησιμοθηρικά μοντέλα. Προσαρμογή των βασικών αρχών της ζωής σε πλαίσια εμπορεύσιμου υλικού. Εμπόριο, κέρδος, ιδιοκτησία. Κανένα όριο. Κανένα μέτρο. Και κάπου στο βάθος, πολιτική. Βιο-πολιτική. Έλεγχος. Κυριαρχία.
Η ευκολία με την οποία εισάγονται πια κανόνες του εμπορίου στην διαχείριση έμβιου υλικού και η χυδαιότητα με την οποία χρησιμοποιούνται έννοιες όπως πρόοδος, φροντίδα, ευθύνη έχει από καιρό ξεπεράσει την σφαίρα του φανταστικού και κινείται σε απόλυτα ρεαλιστικά πεδία. Η βιοτεχνολογία θεωρείται πια το νέο πεδίο οικονομικής δραστηριότητας με απρόβλεπτες συνέπειες. Γίνεται όλο και πιο εφικτό τα γονίδια, τα χαρακτηριστικά που μεταφέρουν, οι λειτουργίες ζωντανών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπινων, να χειραγωγηθούν και να προσαρμοσθούν σε μοντέλα παραγωγής. Το τελευταία έγκυρα οικονομικά έντυπα θεωρούν την βιοτεχνολογία ως τη νέα βιομηχανική επανάσταση και όποιος προλάβει θα κάνει τρελά κέρδη. Και, φυσικά, οποιοιδήποτε περιορισμοί και κριτική θεωρούνται εμπόδια αυτής της νέας οικονομικής ανάπτυξης που ξεπερνιούνται με μπόλικη σάλτσα υποσχέσεων, πολιτικής, δημοσίων σχέσεων και επιρροής στα κέντρα εξουσίας. Όσο για τυχόν εντονότερες αντιδράσεις, ο νόμος μπορεί να συνδράμει ποινικοποιώντας αυστηρά την καταστροφή και το ξερίζωμα οποιαδήποτε γ.τ. πειραματικής καλλιέργειας ή την απελευθέρωση πειραματόζωου από το κλουβί του.. (3).
Ωστόσο, ήδη πολλοί, πάρα πολλοί έχουν άλλη γνώμη. Κι αυτό γίνεται εμφανές. Το κίνημα κατά των γ.τ.ο.-και της βιοτεχνολογίας στη μορφή που υφίσταται,-έχει διευρυνθεί και αφορά πια πολλούς. Η πολεμική που αναπτύσσεται είναι έντονη και αρκούν κάποιες απλές αφορμές για να καταδείξουν το πραγματικό μέγεθος τις επίθεσης που πραγματοποιείται πια κατά τις ίδιας της φυσικής υπόστασης. Το Genpet δεν είναι παρά ένα γκροτέσκο αστείο. Η αδιαφορία μπορεί να επιτρέψει τέτοιες ιστορίες να γίνουν εφιαλτικό γεγονός.
(1) Εισαγωγή γονιδίων φθορισμού σε ζώα:
http://news.nationalgeographic.com/news/2002/01/0111_020111genmice.html
http://www.usnews.com/usnews/health/articles/010122/archive_006752.htm
(2) άρθρο του National Geographic για εισαγωγή ανθρώπινων γονιδίων σε ζώα:
http://news.nationalgeographic.com/news/2005/01/0125_050125_chimeras.html
(3) Σχετικά με τον νέο νόμο της Αμερικάνικης Κυβέρνησης που κάνει πιο αυστηρά τα μέτρα κατά φθοράς ιδιοκτησίας εταιρειών και ιδρυμάτων έρευνας βιοτεχνολογίας και δοκιμών σε πειραματόζωα (20 Νοεμβρίου 2006):
http://www.washingtontimes.com/national/20061127-103714-5725r.htm
Η ιστοσελίδα των Genpets (α) και η εξήγηση του δημιουργού τους (β):
- (β) http://www.snopes.com/critters/crusader/genpets.asp
Άλλα κείμενα:
-Τεύχος ξ Νο 5 & 7 για τη βιοτεχνολογία:
http://www.disobey.net/hotel_des_etrangers/Ksi5.pdf
http://www.disobey.net/hotel_des_etrangers/Ksi7.pdf
-Το λόμπι της Βιοτεχνολογίας στην Ελλάδα, άρθρο και έντυπο:
http://www.ecocrete.gr/index.php?option=content&task=view&id=2384
-Επιστημονικά δεδομένα επικινδυνότητας για τους γ.τ.ο. οργανισμούς:
http://order81.blogspot.com/2006/12/blog-post_6285.html
-“Η μηχανή της σάρκας” από την Critical art Ensemble:
(Σε έντυπη ελληνική έκδοση από τις εκδόσεις των ξένων, 2006, hotel@disobey.net)